“Als één ding zeker is bij COVID-19 dan is het wel de onzekerheid.” Het is de openingszin van het persbericht van vorige vrijdag waarmee de organisatie van Pukkelpop de annulatie van het festival aankondigde. Een mokerslag, niet alleen voor de ontspannings-hongerige jeugd maar ook voor elke festivalganger – de jongere én de oudere – en voor de hele evenementensector, alweer. Roeptoeters op sociale media schreeuwen meteen hun frustratie en teleurstelling uit, Pukkelpop én vooral organisator Chokri Mahassine zijn daarbij kop van jut. De grote media en politici schuiven samen met vragen over de haalbaarheid binnen een veel eerder gesteld regelkader een bijkomend debat naar voor: wat met de voorziene en gedeeltelijk al uitbetaalde subsidiebedragen vanuit de diverse overheden? Een nieuwe politieke puzzel ligt op tafel.
De organisatie wil niet reageren op diverse uithalen die de voorbije dagen verschenen en blijft bij het oorspronkelijke verhaal. Perswoordvoerder Frederik Luyten komt daarvoor naar de festivalweide, waar hij normaal gezien pas vanaf 1 augustus zijn tijdelijke werkplek zou ingenomen hebben, samen met de rest van de administratieve crew. Samen kijken we naar de lege weide en de opruimwerkzaamheden die eind deze week al achter de rug zullen zijn. “Dit beeld komt wel binnen, dat moet ik eerlijk toegeven. Normaal gezien is het hier een bedrijvigheid van jewelste om alles klaar te maken”, vertelt hij heel open.
“Vorige week op het overlegcomité zijn we tot de vaststelling gekomen dat er een aantal wijzigingen werden aangekondigd voor de testprocedures”, begint hij het overzicht van wat er de voorbije acht dagen gebeurde. “De PCR test ging van 72 uur naar 48 uur (de geldigheid van die test, red.). Op dat moment werden de antigeentesten eigenlijk ook geannuleerd, er was van die antigeentesten zelfs geen sprake meer. Dat heeft men later die week wel gecorrigeerd. Op donderdagavond heeft de overheid ons dan officieel meegedeeld dat er toch opnieuw antigeentesten mogelijk zouden zijn, maar daarbij was de geldigheidsduur van 48 uur naar 24 uur teruggebracht.” Pukkelpop had in afwachting van verduidelijking de opbouwwerken al tijdelijk stilgelegd. De opheldering die ze intussen aan de federale overheid gevraagd had, was een koude douche.
“Dat heeft natuurlijk een gigantische impact op de organisatie van de Pukkelpopeditie die het dit jaar ging zijn, met alle coronamaatregelen”, licht Frederik toe. “Wij waren voorzien op 7.000 tests per dag, daar waren we écht klaar voor. Daarvoor hadden we 600 tot 700 verpleegkundigen klaar staan om dat elke dag mogelijk te maken. Daar zijn weken- en zelfs maandenlang professionele mensen mee bezig geweest. Medische experts hebben voor dat scenario berekeningen gemaakt afhankelijk van de vaccinatiegraad hier in België en Vlaanderen.”
In nauw overleg werkte de organisatie samen met overheden, met task forces, waarin medische experts zaten, en ook veiligheidsexperts, mensen uit de overheid zelf, en mensen uit de festivalsector, vertelt Frederik verder. “Daar zijn teams mee bezig geweest om dat soort zaken voor te bereiden: aan hoeveel mensen mag je je verwachten die zich gaan moeten laten testen? Uiteindelijk waren dat de prognoses (die 7.000 mensen, red.). En nogmaals, daar hebben we ons helemaal op ingesteld.”
“Maar dan komt plotseling dat nieuws en zijn we in allerijl moeten gaan hertellen. Onze medische verantwoordelijken hebben dan meteen gezegd: ‘Sorry, maar dit is gewoon onmogelijk, dat gaat niet lukken.’ En als dan blijkt dat het om een verdrievoudiging gaat van de oorspronkelijke prognose, dus dat we élke festivaldag tussen de 18 en de 21.000 mensen zouden moeten gaan testen, dan kom je terecht bij simpele wiskunde en gezond verstand, en de conclusie dat zoiets niet gaat lukken.”
“We hebben dan de hele week verder onderhandeld met de overheid, en ook intern zijn er allerlei andere scenario’s op tafel gelegd. Zou het niet beter zijn om het festival dan veel kleiner te doen, hoor je dan achteraf als vraag. We zijn drie weken voor het festival, op zo’n moment is het niet meer mogelijk om dit festival nog om te draaien. Want wat doe je met tickets die al verkocht zijn? Dat gaat allemaal niet. Dus eigenlijk kwamen we tot dezelfde conclusie, dat het festival helaas niet kon door gaan.”
“Mijnheer Vandenbroucke (de federale vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, red.) heeft dat uiteindelijk ook aangegeven in zijn officiële schrijven van donderdagavond – dat onder andere ook die wijziging van de geldigheid van antigeentesten vermeldt”, stelt de woordvoerder. “Als het niet aan die voorwaarden kan doorgaan, dan zou het gewoon niét gebeuren. En dan moet je die beslissing in the end respecteren.”
Wie wel eens een rondleiding op de festivalweide kreeg, beseft pas goed welke infrastructuur de organisatie daar elke editie opnieuw samenbrengt. Het gaat namelijk niet alleen om zeven of acht podia en de nodige drank- en eetstands. In essentie bouwt Pukkelpop elke zomer opnieuw een pop-up stad met alle basisvoorzieningen waar festivalgangers, artiesten, vrijwilligers en professionelen op een zo comfortabel en veilig mogelijke manier gedurende vier dagen hun ding kunnen doen, kunnen eten, zich ontspannen, zich veilig in massa kunnen bewegen of kunnen overnachten. Op élke festivaldag lopen op en rond dat terrein van gemiddeld 35 hectaren alles bij elkaar méér mensen rond dan het huidige, totale inwonersaantal van groot Hasselt (ongeveer 78.000, red.). Die organisatie vereist intensieve voorbereiding door heel gespecialiseerde teams gedurende een heel jaar. In feite begint de voorbereiding van een volgende editie al nog voor het lopende festival gedaan is. De kennis die daarrond is opgebouwd, niet alleen door Pukkelpop maar ook door de andere grote festivals, wordt in andere tijden eensgezind omschreven als een internationaal erkend topproduct dat ook liefst zo duurzaam mogelijk ondersteund wordt.
In en rond die pop-up stad werd voor deze editie dus extra infrastructuur vereist voor massatests op een schaal die in Vlaanderen of zelfs België het voorbije coronajaar nog niet gedaan was. “7.000 tests is inderdaad veel”, beaamt Frederik. “Om je een idee te geven: Park Spoor Noord in Antwerpen deed op een topdag om en bij de 1.000 tests per dag. De grotere testcentra in België konden blijkbaar tot 4.000 mensen per dag aan. 7.000 was met andere woorden nog nooit gedaan. Dat zou op zich al een huzarenstukje geweest zijn, maar daar waren we klaar voor. Door met verschillende, afzonderlijke testdorpen te werken, her en der verspreid.” Met andere woorden, zowel op de campings of op het festivalterrein zelf als buiten het terrein zou de organisatie de nodige testinfrastructuur voorzien.
“Dat gebeurde dan in samenspraak met de stad en met de medische diensten, om daar voldoende spreiding in te voorzien”, legt Frederik uit. “Je wil er tenslotte voor zorgen dat mensen niet te lang moeten wachten. Dat is natuurlijk een gigantische aanpak, en dan begrijp je ook meteen dat als we dát moeten opschalen tot het drievoud… Daar komen dan problemen van, hè. Er wordt dan wel makkelijk gezegd dat het toch mogelijk is om te testen binnen die nieuwe contouren. Maar iemand die iéts kent van festivals organiseren, weet meteen dat zoiets niet haalbaar is. Je wil toch ook niet dat er chaos uitbreekt?”
Het is ook niet zo dat de organisatie rond dit verplicht bijkomende medische verhaal in diep water springt. Mensen van Pukkelpop zijn al sinds het begin van dit jaar betrokken bij de uitwerking van bij voorbeeld het vaccinatiecentrum in Hasselt, licht Frederik toe. “Daar hebben we heel veel ervaring opgedaan, en heel goed samengewerkt met de medische diensten die ons bij de voorbereiding van deze editie weer geadviseerd hebben. Het is met diezelfde mensen dat we heel snel tot de conclusie kwamen dat deze schaal van testafnames binnen de nieuwe contouren écht niet zou lukken.”
De organisatie besliste daarom ook meteen tot terugbetaling van de verkochte tickets aan al wie dat wenst. Ergens hoopt ze toch ook dat mensen begrip tonen voor de reden van afgelasting en hun ticket al voor de volgende editie willen valideren. “Tussen nu en 8 augustus krijgen alle mensen die een ticket kochten een mail. Ik denk trouwens dat de meesten dat bericht intussen al ontvangen hebben. Zij kunnen kiezen tussen terugbetaling of een ticketoverdracht naar volgend jaar. Want daar willen we nu wel opnieuw naartoe werken, naar een Pukkelpop in 2022.”
Links en rechts geloven sommigen dat de onmogelijkheid van de verplichte testafnames een drogreden zijn. De juiste oorzaak zou volgens hen liggen bij een aantal bands die op voorhand al hadden gecanceled. Die opmerkingen ontkent Frederik meteen. “Wij zijn een festival dat een reputatie van 35 jaar heeft in de muzieksector. Als Pukkelpop namen zou aankondigen die officieel nog niet overeengekomen waren, of waar nog geen deal rond was, dan zouden we wel heel hard door de mand vallen. Daar klopt dus helemaal niks van. Dat zijn misschien mensen geweest die heel snel gereageerd hebben, of dat dachten omdat een aantal bands het festival nog niet op hun website hadden staan, dat zou wel kunnen. Maar alles lag vast. Er was slechts één act die zou afhaken tot hiertoe, omdat die zelf besmet was met corona en aangaf dat hij waarschijnlijk Pukkelpop niet zou halen.”
“Er zijn ook verhalen geweest dat de ticketverkoop niet goed geweest is”, vertelt hij er spontaan bij. “75 procent van de combitickets was op een paar uur tijd verkocht op een ogenblik dat we zelfs nog geen affiche hadden aangekondigd, dus gewoon toen de ticketverkoop begon. Gaandeweg is dat alleen maar toegenomen, en ik denk dat we zo goed als uitverkocht waren geraakt. Samen met de dagtickets zaten we in totaliteit op iets van 90 procent.” Met nog enkele weken te gaan en met de oorspronkelijke verwachting dat de laatste onduidelijkheden omtrent de coronamaatregelen zouden uitgeklaard worden was de organisatie heel gerust in een succesverhaal. “Dan hadden we van een uitverkochte Pukkelpop-editie kunnen genieten.”
Tegen het komende weekend kunnen de koeien langs de Kempische Steenweg weer terecht in hun weiden om er ongestoord te grazen tot volgende zomer. De organisatie van Pukkelpop trekt zich tot dan weer terug in hun kantoren in Leopoldsburg om in alle rust de blauwe plekken en bulten van dit jaar te laten genezen. Maar misschien ligt er tussen nu en volgende zomer nog iets in het verschiet binnen de samenwerking met Muziekodroom in Hasselt? “Zeker naar het najaar toe hebben we de ambitie om Muziekodroom een nieuw elan te geven”, reageert Frederik. “We gaan daar heel zeker nauw mee samenwerken. Maar wat daar juist in de pijplijn zit, moet ik helaas nog even verschuldigd blijven…”
Bij die laatste uitspraak kan er weer een bescheiden lachje vanaf. Het getuigt van de veerkracht van de organisatie. “We gaan er van uit dat midden augustus volgend jaar iedereen weer op deze festivalweide staat. Laat ons vooral hopen voor de héle evenementensector dat 2022 eindelijk weer het jaar van back to normal kan worden. Dat we weer allemaal samen van festivals en evenementen kunnen genieten. Ik denk dat al onze collega’s en ook heel veel mensen daar echt wel op zitten te wachten. Laat ons dus hopen dat dat terugkomt.”
We brengen tot slot nog een hartelijke groet over van een jarenlange festivalfan. Frederik reageert verrast, maar blij. Elke persoonlijke steunbetuiging helpt op dit moment enorm, beaamt hij. “Ik denk dat dat zeker welkom is voor heel de Pukkelpopfamilie, want die is nu toch wel bedroefd. Maar het is een heel sterke familie, en het is intussen wel bewezen dat we tegen een stootje kunnen. Ik ben er zeker van dat onze familie hier ook weer sterker van gaat worden.”
Op de vraag hoe het met Chokri zelf intussen gaat, antwoordt Frederik niet. Zijn gelaatsuitdrukking is duidelijk, soms zijn woorden niet nodig. Gaat empathie echter voldoende plek krijgen in de aankomende (politieke) discussies over verantwoordelijkheid en geld? (ds)
