Feiten. Anders bekeken.

Da Vinci exposed

Geschreven door  op in Cultuur.

Sinds 23 december loopt in de Waagnatie in Antwerpen een overzichtsexpo van één van de meest geniale kunstenaars en uitvinders van alle tijden, Leonardo Da Vinci. Deze expo is echter duidelijk gemaakt voor het grote volk, mist diepgang en reduceert in feite deze historisch zo belangrijke persoon tot een consumptieproduct.

Leonardo Da Vinci hoeft eigenlijk geen voorstelling. De man wàs gewoon een genie als uitvinder en wetenschapper. Dat bleek bijvoorbeeld nog begin september vorig jaar. Want na de felle orkaan Ida, die kort daarvoor over het noordoosten van de Verenigde Staten was getrokken, beschreven wetenschappers van de Stanford University in het wetenschappelijk tijdschrift Science hun bevindingen over enkele randfenomenen van dit natuurfenomeen en de mogelijke stormvoorspellingen die ze uit de verzamelde gegevens kunnen halen. Da Vinci had hetzelfde fenomeen al geobserveerd – niet in de lucht, maar in stromend water weliswaar – … in de 16e eeuw. Met behulp van satellieten wordt het dus nu pas mogelijk om het dieper te onderzoeken.

Leren doe je altijd en overal, en dat pluspunt geven we deze expo wel mee. Nochtans blijft het resultaat hetzelfde als na een avondje browsen op Google Arts & Culture. Talloze replica’s, gemaakt door “Italiaanse vakmannen” moeten tonen wat voor een genie Da Vinci was. De replica’s van de schilderijen maken het wel mogelijk om dichter bij de Mona Lisa te komen, zonder storing van horden toeristen in je oksels zoals in het Louvre.

Helaas domineren echter de minpunten. De replica’s van Da Vinci’s machines zien er namelijk meestal uit alsof ze gemaakt zijn door hobbyisten. Zo is hun beitskleur bijvoorbeeld wel opvallend identiek. Jammer genoeg komen zelfs de meest indrukwekkende uitvindingen daardoor niet binnen. De schilderijen zijn trouwens niet eens replica’s, maar prints op doek. De organisatie ontwikkelde hiervoor nochtans een speciale reproductietechniek op basis van een complex digitaal proces, lichten ze toe op hun website.

Deze 23 schilderijen hangen in chronologische volgorde, omdat die volgens de organisatie toelaat om de evolutie in Da Vinci’s stijl te begrijpen, De twee hoogtepunten uit deze reeks waren voor ons althans flinke afknappers: ‘The Last Supper’ bevat teveel storende ruis, en de ‘Mona Lisa‘ verdient toch wel iets beter dan een (scheve?) positie aan een aluminium lichtbalk. De scenografie in zijn geheel maakt bovendien ook al geen indruk, en tenslotte is het contrast tussen de renaissancekunst van Da Vinci en de brutalistische betonconstructie van de Waagnatie toch wel bizar groot.

Kunst consumeren

Elke stad of gemeente kan trouwens een expo zoals deze binnenhalen. EMS Entertainment kan een kant-en-klaar-pakket in eender welke geschikte locatie opstellen, als het bedrijf de aanvraag van een geïnteresseerde partij aanvaardt. “Whether you are a Museum, Promoter, Shopping Mall, Theme Park or Sponsoring Partner, we hope to be able to share our enthusiasm on creating, developing, experiencing and displaying our interactive shows“, lezen we op hun website hierover.

Het bedrijf biedt naast deze Leonardo Da Vinci onder andere Inca-goudschatten, dinosaurussen, Chinese terracottakrijgers, metalen speelgoedautootjes aan. De Waagnatie is ongeveer 2.000 vierkante meter groot, en in Antwerpen loopt er meestal wel wat volk rond. Dat soort argumenten vergroten wellicht de kans op een positief antwoord.

Denk ook even terug aan de ‘Banksy‘-tentoonstelling, waar de kunstenaar nota bene zélf absoluut tegen was. Of aan ‘The Fans Strike Back‘: zo dicht mogelijk bij Star Wars komen zonder rechten te moeten betalen aan Lucasfilm of Disney. ‘Bodies 2.0‘ lijkt dan weer een redelijk opvallende kloon van ‘Body World‘ te zijn. Het lijstje groeit regelmatig. 

Goedkope expo’s lijken een nieuwe trend. Want hoe verklaar je anders de flinke groei van tentoonstellingen over grote kunstenaars uit het verleden? Meestal worden die gekoppeld aan projecties, of simpele prints. Zoals Van Gogh of Monet. Af en toe zie je ook gezichten zoals Salvator Dali en Steve McCurry. Het enige verschil hier is dat deze artiesten relatief simpel te licensen zijn.

In de muziekwereld is het trouwens niet veel beter. Zo was/is er bijvoorbeeld schijnbaar vanuit het niets ‘Harry Potter in Concert‘. Tussen haakjes, onze toverende tiener kan je vervangen met eender welke grote film van de laatste 20 jaar. Nergens zijn er officiële logo’s, en zelfs in de trailers gebruiken ze niet eens dé echte muziek. Want je mag gerust muziek uit films spelen, maar je mag die alleen niet gebruiken in een reclamespot. Dit is gewoon meesurfen op bestaande intellectuele rechten, zonder ervoor te willen of moeten betalen. Kunstenaars zoals Jeff Koons, Ai Weiwei of Gerhard Richter laten zich daarom niet zo makkelijk vangen voor een expo in plekken zoals de Waagnatie. Zij leven namelijk nog en hebben goede advocaten die waken over hun artistieke rechten – die ze nog altijd zélf bezitten. 

Ongetwijfeld zit er achter deze trendy expo’s een of ander groot concept: ‘kunst naar de massa brengen op een toegankelijke manier’ misschien? Een “experience aanbieden”? Helaas zijn dit heel doorprikbare ballonnetjes om een product te verkopen. Kunstwerken die ooit heel fijngevoelig op doek zijn vastgelegd, worden van de ene dag op de andere een veredelde lsd-trip via hoogtechnologische (in het beste geval) projecties. Misschien leuk voor de kindjes, maar daar houdt het dan ook op.

In het ballonnetje vind je helaas evenveel cultuur als er haute cuisine steekt in een fastfoodrestaurant. Het doel is en blijft om snel te verdienen aan een grote massa. Laat dat die eerdere uitspraak over ‘goedkope expo’s’ van hierboven trouwens ook in het juiste perspectief zetten. Want deze Da Vinci-expo in de Waagnatie kost 15 euro voor een volwassene. Dat is bijna evenveel als een dagticket voor het Rijksmuseum in Amsterdam. Al moet je in het geval van Antwerpen niet zo ver lopen: met die 15 euro op zak wandel je misschien beter naar het MAS, 750 meter verderop. Onderweg kom je dan ook nog een leuke koffiebar tegen, waar je met de overschot van dat geld terecht kan.

Begrijp me niet verkeerd: ik ben absoluut niet die snob die vindt dat cultuur thuishoort in een museum. En niet iedereen kan zomaar even naar Milaan reizen om ‘The Last Supper‘ in het echt te zien, dat begrijp ik ook wel. Ik loop gewoon graag een museum binnen. Naar Londen gaan zonder zonder een bezoek aan The National Gallery lukt mij niet. Het Amsterdamse Rijksmuseum stond al heel lang om mijn verlanglijstje, en vlak voor de start van corona ben ik daar eindelijk geraakt. Al die ongelooflijke topwerken die daar hangen, deden mij gewoon duizelen. 30 werken van Koen Vanmechelen in het Uffizi in Florence zijn daarom een heel treffend voorbeeld van een échte ‘unieke museumervaring’.

Over deze expo in de Waagnatie kan ik dit echter niet zeggen. Ik heb het grootste respect voor wat Leonardo Da Vinci gedaan heeft voor de mensheid. Maar het reclameblaadje dat ik vlak voor mijn vertrek ’s ochtends uit de brievenbus haalde, gaf mij dezelfde culturele voldoening. Leonardo verdient gewoon beter. (kvds/ds)

Alle foto’s © Kris Van de Sande

Ook interessant

Ijzersterke ode aan een duurzame reclamedrager

26/09/2023

26/09/2023

‘Ijzersterk’ is de nieuwe tentoonstelling die het Hasseltse Jenevermuseum naar het grote publiek brengt. Curator Jan de Plus slaagde erin...

Eerst nog een feestje voor de Tuin! En dan winterslapen.

18/11/2017

18/11/2017

Vanaf komende maandagavond gaat de Japanse Tuin van Hasselt weer enkele maanden in winterslaap. Op zaterdag 18, zondag 19 en...

Drawing Day #1: de stad tekenen of tekenen in de stad?

13/10/2016

13/10/2016

Er zijn nog altijd vrije plaatsen voor ‘Drawing Day’, een dag vol inspirerende tekenactiviteiten op diverse plekken in Hasselt op...

EXCLUSIEF – ‘Utsukushi-sa (Beauty)’ zonder woorden

07/06/2017

07/06/2017

Verspreid in de Japanse Tuin van Hasselt vind je tot en met 2 juli vijftien foto’s terug van huisfotograaf Kris...

Een blik achter de schermen van ‘The Vulgar: Fashion Redefined’

17/11/2017

17/11/2017

Volgende dinsdag 21 november om 20u geeft curator Judith Clark een lezing over hoe ze de lopende tentoonstelling van Modemuseum...

‘House of the Dragon’ (HBO), een nieuwe kans voor een ex-lief?

29/08/2022

29/08/2022

Het is intussen alweer drie jaar geleden dat we Daenerys Targaryen voor het laatst zagen in een van de meest...

Het weekend van de Hasseltse Jenever(cocktail)feesten komt eraan

13/10/2017

13/10/2017

Dit weekend, zaterdag 14 en zondag 15 oktober, is Hasselt voor de 29ste keer in de ban van zijn jenever....

Death on the Nile (2022)

07/02/2022

07/02/2022

De terugkeer van Hercule Poirot. Na een succesvolle reboot door Kenneth Branagh met ‘Murder on the Orient Express’ is het...

Uit Genk afkomstig, en dit najaar terug: “We Margiela”

05/09/2017

05/09/2017

Op zaterdag 25 november zet C-Mine in Genk een heel bijzondere mode-documentaire op het programma. ‘We Margiela’ toont de creatieve...

Rode Panda’s en Skywalk voor ZOO Antwerpen

27/10/2016

27/10/2016 1

Ze mogen opgelucht zijn in Antwerpen, er zijn (opnieuw) panda’s in hun zoo. Het feit dat het de schattige rode...

TV is broken

16/09/2014

16/09/2014

<p>Buying a Blu-ray box made me realise just how bad the TV user interface is. </p>

The Future of Star Wars

16/04/2015

16/04/2015

The most anticipated event of Star Wars Celebration was the opening panel of J.J. Abrams and Kathleen Kennedy discussing the future...

Jeneverwijsheid verwerven via ‘Booze in Hollywood’

29/09/2017

29/09/2017 1

Het Jenevermuseum en acht horecazaken in Hasselt tonen samen een reeks iconische foto’s uit een legendarische filmperiode die hand in...

I just binged House Of Cards

27/02/2015

27/02/2015

<p>Three days, three seasons of House Of Cards. </p>

‘Uitgelezen’ brengt Hugo Matthysen naar Smaaksalon Hasselt

03/03/2017

03/03/2017

Op 7 maart vindt de volgende editie van ‘Uitgelezen’ plaats in het gezellige Smaaksalon in Hasselt. ‘Uitgelezen’ is een literaire...

Reageer
Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.