Feiten. Anders bekeken.

Waarom verkleedt u zich vanavond?

Geschreven door  op in Cultuur.
kvds-20141023-6735-nikon_df
Foto © Kris Van de Sande

Vandaag is het Halloween, en dat zal u geweten hebben. Radio, televisie en internet worden overspoeld met Halloween-referenties, van de beste kostuums en snacks tot de engste grappen en Halloween-films. Dat dit feest is overgewaaid uit Amerika, is u vast niet ontgaan, maar weet u waarom u zich verkleedt? Weet u waar dit feest vandaan komt?

Het Halloween dat we tegenwoordig kennen is eigenlijk ontstaan in drie fases. De origine van dit feest is helemaal terug te brengen tot Keltische feesten in Ierland en Groot-Brittanië die zo’n 2000 jaar geleden plaatsvonden, nog voor de Romeinse invasie. In de 9e eeuw werd het overgenomen en beïnvloed door het christendom. Het waren de Ierse en Schotse immigranten die Halloween in de tweede helft van de 19e eeuw uiteindelijk introduceerden in Amerika.

Keltische rituelen

Het Keltische volk vierde van 31 oktober tot 1 november wat in Ierland bekend stond als ‘Samhain’ en in Wales als ‘Calan Gaeaf’. Dit feest ter ere van het einde van het oogstseizoen en het begin van de winter wordt vernoemd in de oudste Ierse en Welshe literatuur. De Kelten geloofden dat de grenzen met het hiernamaals op dat moment erg dun waren, waardoor er geesten konden oversteken. Goede geesten werden geëerd met offers van voedsel en zouden ervoor zorgen dat het gezin en hun vee de winter goed zou doorkomen. Na het eten vonden er verschillende festiviteiten plaats, van spelletjes tot rituelen om de toekomst te voorspellen.

Bij Halloween denk je natuurlijk ook aan de pompoenlantaarns of ‘jack o’ lanterns’. Ook die zijn terug te brengen tot de Keltische tradities. Vuur was namelijk een belangrijk onderdeel van ‘Samhain’ omdat het de winter op afstand zou houden. In het begin werd dit voornamelijk gesymboliseerd met grote kampvuren, maar vanaf de 18e eeuw werden dat lampen. In Ierland en Schotland was het toen een gewoonte geworden om van deur tot deur te gaan en kattenkwaad uit te halen. Men droeg hierbij zelfgemaakte lantaarns, gesneden uit rapen of bieten om slechte geesten weg te houden. De rapen en bieten werden vervangen door pompoenen toen Halloween geïntroduceerd werd in Amerika aan het einde van de 19e eeuw. Deze praktijk kwam in de 20e eeuw ook naar Engeland, waar de lampen toen werden omschreven als ‘jack o’ lanterns’.

kvds-20141023-6736-nikon_df
Foto © Kris Van de Sande

Overname door het christendom

Het Halloween dat we vandaag kennen is eveneens enorm beïnvloed door het christendom. De christelijke feestdagen die de doden eren, Allerheiligen en Allerzielen, vinden namelijk plaats net na Halloween. Dat is echter pas zo sinds de 9e eeuw, nadat de toenmalige paus besloot om deze heilige feestdagen te doen samenvallen met het Germaanse ‘Samhain’. De feestdagen werden op die manier verplaatst van mei naar november. Toen ontstond ook de naam Halloween, een samentrekking van ‘All Hallow’s Eve’, wat in het Nederlands zoveel betekent als ‘de avond voor Allerheiligen’.

Het gegeven om van deur tot deur te gaan, in het Engels bekend als ’trick or treat’, is eveneens ontstaan vanuit een christelijke traditie waarbij een groep arme mensen, vaak kinderen, van deur tot deur gingen om te bedelen om voedsel. In ruil voor dat voedsel zouden zij gaan bidden voor de recent overleden naasten van die persoon zodat die sneller vanuit het vagevuur in de hemel terecht zou komen.

Het bekendste onderdeel van Halloween is natuurlijk de verkleedpartij. Dit is ontstaan uit een combinatie van Keltische en christelijke overleveringen. De Kelten gebruikten offers om goede geesten tevreden te stellen. Om te voorkomen dat er ook slechte geesten aangetrokken zouden worden, droegen zij maskers om hen af te weren. Ook volgens het christendom kunnen op Allerheiligen en Allerzielen geesten van de net overledenen terugkeren, en dat om wraak te nemen op hun vijanden. Christenen verkleedden zich dus opdat ze niet herkend zouden worden door deze op wraak beluste zielen.

kvds-20141023-6746-nikon_df
Foto © Kris Van de Sande

Amerikaanse commercialisering

Hoewel wij Halloween voornamelijk kennen als een Amerikaanse, eerder commerciële feestdag, is Halloween pas op het eind van de 19e eeuw in Amerika geïntroduceerd. Het waren Ierse en Schotse immigranten die de gebruiken met zich meenamen naar de Nieuwe Wereld. Halloween bleef eerst beperkt tot de immigrantengemeenschappen maar werd geleidelijk aan meer en meer mainstream totdat het in het begin van de 20e eeuw in heel Amerika gevierd werd.

Het is in Amerika dat het grootste deel van de heidense en christelijke rituelen uit Halloween gehaald werden. Het werd een dag van samenzijn en feest, vergelijkbaar met carnaval, in plaats van een dag over geesten, kattenkwaad en hekserij. In het midden van de 20e eeuw kwam ’trick or treat’ echter terug en werd het idee geboren dat je kattenkwaad kon tegengaan door snoepjes te geven aan de buurtkinderen op tocht. En dat is de vorm van Halloween die tegenwoordig ook in België aan populariteit wint, overgewaaid via de Amerikaanse cultuur en Hollywoodfilms. Snoep ophalen in de buurt door van deur tot deur te gaan komt steeds vaker voor, en ook Halloweenversieringen en -feesten worden couranter.

Daarom dus

Halloween is ontstaan vanuit het bijgeloof dat geesten van overleden mensen in de nacht van 31 oktober op 1 november onze wereld kunnen binnendringen. Goede geesten stel je tevreden met snoepjes en slechte geesten weer je af met enge maskers. Hoe enger jij je dus verkleedt, hoe minder slechte geesten jij aantrekt en hoe beter je de winter zal doorkomen. Als je daarnaast de kinderen die om snoep komen bedelen beloont, zal je ook gespaard blijven van eventueel kattenkwaad in de vorm van eieren op je voordeur of wc-papier in je voortuin. Succes! (lok)

kvds-20141023-6756-nikon_df
Foto © Kris Van de Sande

 

Ook interessant

Re-visiting FACTS

27/09/2015

27/09/2015

If you are a proud geek living in Belgium, like we are here at The Mobile Life, you will probably...

Ingekaderde spuitbushelden in het Stadsmus in Hasselt

30/01/2018

30/01/2018

Via de expo ‘Outside Inside’ tonen 30 street artists dat ze niet geboren zijn op een hoogtewerker aan een straatgevel,...

Rode Panda’s en Skywalk voor ZOO Antwerpen

27/10/2016

27/10/2016 1

Ze mogen opgelucht zijn in Antwerpen, er zijn (opnieuw) panda’s in hun zoo. Het feit dat het de schattige rode...

De Nieuwe Zaal is open. Kom maar af!

14/01/2018

14/01/2018

De Nieuwe Zaal kan terugkijken op een zeer geslaagd openingsweekend. Vrijdagavond lazen tal van geselecteerde sprekers hun nieuwjaarsbrief voor met...

Eindelijk! Cultuur geeft de aftrap voor een nieuwstedelijk centrum

11/01/2018

11/01/2018

Vrijdagavond opent De Nieuwe Zaal in de Maastrichterstraat in Hasselt. Tot einde 2020 wordt de oude turnzaal van een bijna...

Nieuwe UiTpas 2017-2020 verkrijgbaar vanaf 4 maart

04/03/2017

04/03/2017

Gisteren lanceerde Stad Hasselt de nieuwe UiTpas tijdens de wekelijkse vrijdagmarkt. De nieuwe voordeelkaart geldt vanaf 1 april 2017 en...

Componistes in de Kijker en Expo Nihon op Kunstencampus Hasselt

23/03/2017

23/03/2017

Zaterdag 25 maart stelt de Hasseltse Kunstencampus aan de Kunstlaan de deuren open voor een apart muziekfestival. De leerkrachten en...

The Jungle Book trailer hits!

15/09/2015

15/09/2015

Anticipated for quite some time, Disney just released the trailer for The Jungle Book! Check it out here!

Uit Genk afkomstig, en dit najaar terug: “We Margiela”

05/09/2017

05/09/2017

Op zaterdag 25 november zet C-Mine in Genk een heel bijzondere mode-documentaire op het programma. ‘We Margiela’ toont de creatieve...

EXCLUSIEF – ‘Utsukushi-sa (Beauty)’ zonder woorden

07/06/2017

07/06/2017

Verspreid in de Japanse Tuin van Hasselt vind je tot en met 2 juli vijftien foto’s terug van huisfotograaf Kris...

The Future of Star Wars

16/04/2015

16/04/2015

The most anticipated event of Star Wars Celebration was the opening panel of J.J. Abrams and Kathleen Kennedy discussing the future...

‘Uitgelezen’ brengt Hugo Matthysen naar Smaaksalon Hasselt

03/03/2017

03/03/2017

Op 7 maart vindt de volgende editie van ‘Uitgelezen’ plaats in het gezellige Smaaksalon in Hasselt. ‘Uitgelezen’ is een literaire...

Een blik achter de schermen van ‘The Vulgar: Fashion Redefined’

17/11/2017

17/11/2017

Volgende dinsdag 21 november om 20u geeft curator Judith Clark een lezing over hoe ze de lopende tentoonstelling van Modemuseum...

Pop-up PKP-symboliek als een écht festival niet kan

20/08/2020

20/08/2020

Een boodschap van hoop en optimisme. Met die bedoeling plaatste Pukkelpop vandaag totaal onverwachts haar iconische letters op de plek...

SPOTS keert Hasselt binnenstebuiten

06/09/2017

06/09/2017

CultuurCentrum Hasselt (CCHA) trekt aan het begin van het nieuwe seizoen letterlijk naar buiten via de tweede editie van SPOTS....

Reageer
Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.