Wat wordt het: goede of slechte smaak?

Tijdens de internationale expo ‘The Vulgar: Fashion Redefined’ gaat de bezoeker van Modemuseum Hasselt een confrontatie aan met de immer negatief beladen term ‘vulgair’ én met de vraag wat goede of slechte smaak is. De nieuwe toptentoonstelling loopt vanaf dit weekend tot 14 januari 2018.

‘Vulgair’ is de rode draad die door de huidige expo loopt. Maar hoe interpreteren we dat woord? Die vraag zette curator Judith Clark aan het denken. “Eigenlijk is het een woord dat altijd negatief beladen gebruikt wordt”, licht ze toe tijdens haar speech. “Het creëert altijd hokjes, iedereen begrijpt meteen wat het bedoelt én het gaat altijd over iemand anders.”

Het woord is afgeleid van het Latijnse ‘vulgus’, ‘het gewone volk’, en was oorspronkelijk synoniem voor ‘veelvoorkomend’, ‘alledaags’ en ‘algemeen gebruikt’. Vanaf de 17de eeuw werd de neutrale beschrijving een belediging, geassocieerd met pretentie en misplaatste ambitie. Die negatieve connotatie bestaat nu nog altijd. In Judiths ogen heeft het woord bovendien altijd een bijkomend aspect, die verraden wordt door het woordje ’té’: té uitdagend, té platvloers, té weinig verfijnd, té volks, té excessief. “Het woord ‘vulgair’ probeert altijd een situatie te verduidelijken die out of place is, te ver af staat van het normale”, vat Judith samen.

Psychoanalist Adam Philips schreef voor haar daarom diverse retorische vragen over het onderwerp, zodat Judith twaalf interpretaties van het woord – zoals overdaad, extreme vormen of paraderen – kon koppelen aan mode. Het resultaat is een tentoonstelling die eerder in al het vermaarde Londense Barbican Centre stond en in het Winterpaleis in Wenen. 90 procent van de stukken die daar getoond werden, staan nu in Hasselt.

Creaties van onder andere Walter Van Beirendonck, Christian Dior, Karl Lagerfeld voor Chloë, Prada, Vivienne Westwood, Louis Vuitton, Givenchy of Chanel zijn de prominente gasten. De overige kledingstukken komen uit de belangrijkste deelcollecties van Modemuseum Hasselt zelf – denk aan Martin Margiela, de jaren ’60 en andere topontwerpers doorheen de modegeschiedenis -, of zijn in bruikleen overgekomen van andere internationale modemusea zoals het Victoria & Albert in Londen of het Fashion Museum in Bath. De meeste stukken zijn opnieuw open opgesteld, behalve enkele waarvan het contractueel niet mocht van de bruikleengevers.

Curator Judith Clark is tijdens de voorbereidingen alleszins onder de indruk geraakt, zowel van het Hasseltse Modemuseum en haar collectie als van de mensen die samen met haar de expo voorbereidden en opbouwden. “Ik mocht beginnen van een wit blad. Ik vond het leuk om met mijn ideeën terecht te komen in een plek met een belangrijke collectie. Dat is toch heel anders. Iedereen respecteerde mijn visie op het thema en vroeg gewoon: hoe kan ik helpen? Fantastisch! Het is bovendien een geweldig mooi gebouw op zich en via de aparte kamers kon ik de diverse interpretaties mooi accentueren. Hier wil ik met plezier opnieuw werken!”

Voor zowel burgemeester Nadja Vananroye als schepen van cultuur Karolien Mondelaers zal die laatste opmerking als muziek in de oren klinken. Beiden willen Modemuseum Hasselt via allerlei internationale samenwerkingen laten uitgroeien tot een topper. “Met deze tentoonstelling gaan we resoluut verder op de ingeslagen weg, waarbij het museum in een internationaal netwerk rond mode-erfgoed opereert.” En ook de toeristische cijfers kunnen er alleen maar voordeel van hebben, voegen ze er nog aan toe.

De nieuwe museumdirecteur Karolien De Clippel ziet deze tentoonstelling als “nogal een binnenkomer”. Ze heeft sinds 1 september de functie van haar voorganger Kenneth Ramaekers overgenomen en is enorm blij met het resultaat.  Ze onderstreept bovendien haar ambitie om de collectie van het museum via tentoonstellingen zoals de huidige verder te kunnen ontsluiten.

Alle ingrediënten voor een boeiende expo zijn in ‘The Vulgar: Fashion Redefined’ opnieuw aanwezig. De expo combineert historische kleding met couture en prêt-à-porter waarbij elk tentoongesteld stuk diverse aspecten van ’the vulgar’ belichaamt. Ze tonen aan dat smaak een vergankelijk en variabel gegeven is. Wat ooit als vulgair beschouwd werd, is vandaag een vaste waarde in de mode.

Een criticus kan misschien wel stellen dat de naam ‘Paul Smith’ commercieel iets harder straalde, en dat deze tentoonstelling zichzelf niet zo makkelijk verkoopt. Maar inhoudelijk staat de huidige expo minstens op hetzelfde niveau, zo niet hoger.

Heeft Modemuseum Hasselt dus goede of slechte smaak? Kom het gewoon zelf bepalen. (ds)

Info:

Expo ‘The Vulgar’: Fashion Redefined’
Modemuseum Hasselt
Gasthuisstraat 11, 3500 Hasselt
30 september 2017 tot 14 januari 2018
www.modemuseumhasselt.be
Inkom (normaal tarief): 8 euro

Over de curatoren:

Curator Judith Clark woont en werkt in Londen. Ze is professor mode en museologie aan London College of Fashion, University of the Arts in Londen. Ze cureerde verschillende geprezen tentoonstellingen zoals ‘Spectres, When Fashion Turns Back’ (Victoria & Albert, 2005), ‘Anna Piaggi. Fashionology’ (V&A, 2006), ‘Chloë: Attitudes’ (Palais de Tokyo, Paris, 2012), de openingstentoonstelling van La Galerie, Louis Vuitton in Asnières en recent ‘Femininities: Guy Bourdin’ voor modehuis Chloë in Parijs. Clark publiceerde het boek ‘Exhibiting Fashion: Before and After 1971’.

Adam Philips is psychoanalist en schrijver. Hij schreef diverse boeken zoals ‘Side Effects’ (2006), ‘On Kindness’ (2009), ‘Missing Out: In Praise of the Unlived Life’ (2012), ‘One Way or Another’ (2013) en ‘Unforbidden Pleasures’ (2015).