Wie de voorbije nacht om half twee nog wakker was én nog altijd live naar de gemeenteraad van Hasselt zat te kijken, kreeg het antwoord van schepen van Groen, Joost Venken, op de meest gestelde vraag in de stad momenteel: waarom zijn toch al die bomen in het Kapermolenpark gekapt? Kim De Witte (PVDA) was de vragensteller van dienst.
De Witte, die naar eigen zeggen als jogger een fervent gebruiker van het vroegere park was, spreekt voortaan trouwens over de Kapermolenvlakte, want na de bomenkap blijft er volgens hem op dit moment nog weinig park over. Hij bracht een jonge boom mee als cadeautje voor Joost Venken, geïnspireerd door zijn boosheid over de kaalslag én door een reclamebrochure van Groen! die hij ’s ochtends in zijn brievenbus vond – waarin hij ook nog eens moest lezen hoe belangrijk grote bomen wel niet zijn voor een stad. “Over vijftig jaar gaat dit een volgroeide boom zijn, dus verzorg hem goed”, was het advies aan de schepen.
Hoeveel bomen er precies omgehakt werden, dat wil sinds een week of drie iedereen graag weten. In de persberichten over de werken vind je niet meer dan “een aantal” zonder dat er ooit een concreet cijfer op werd geplakt. Als daarin wel een cijfer was vernoemd, dan had dat zeker in alle media gestaan. “In de vergunningsaanvraag voor de heraanleg hebben we, zoals steeds, transparant aangegeven 125 bomen te willen kappen”, reageert de schepen.
Drie redenen
Venken wijst tijdens zijn toelichting aan de raadsleden op de structurele manier waarop Hasselt de luchtkwaliteit wil verbeteren. Dat vergt volgens hem meer dan enkel “bomen gebruiken als stofzuigers.” Fietsen maakt daar bijvoorbeeld ook deel van uit, en de aanleg van de fietsostrade naast het park geeft Venken meteen als eerste reden voor een deel van de bomenkap. Verbreding van het bestaande fietspad om meer mensen uit hun auto te halen, en daarmee de luchtkwaliteit structureel te verbeteren, vereist namelijk een aanpassing van de fietsinfrastructuur.
De abelen rond het evenementenplein waren snelgroeiende, zachthouten bomen met een levensduur van slechts veertig à vijftig jaar, licht de schepen verder toe. En vermits het park er al 36 jaar is en men destijds koos voor een snelgroeiende variant, zou er binnen afzienbare tijd een veiligheidsrisico ontstaan voor de bezoekers van het park. Er werden wel trektesten uitgevoerd om te zien of de bomen konden blijven staan, maar omwille van de veiligheid werd toch beslist om ze te kappen. “We zouden niet willen dat u tijdens het joggen een boom op uw hoofd krijgt”, kaatst Venken de bal terug richting De Witte.
Tenslotte had het oude Kapermolenpark een vrij lage biodiversiteit, en dat heeft volgens de schepen ook te maken met die snelgroeiende bomen die er stonden. Daardoor zijn de bomen snel uitgeleefd. Het nieuwe ontwerp moet de natuurwaarde verhogen waardoor bezoekers meer en beter de natuur kunnen beleven, benadrukt Venken nogmaals. Zoals het zien aanplanten en opgroeien van jonge bomen?
Compensatie
Ter compensatie komen er immers een flink aantal bomen bij, antwoordt de schepen tenslotte. Venken vindt het trouwens zelf heel bizar dat er geen compensatieplicht vanuit de hogere overheid is. Waar hij ergens wel een punt in heeft: wanneer iemand een kapvergunning vraagt voor één dikke boom in zijn achtertuin, volgt een stedelijke verplichting om die boom door een jong exemplaar te vervangen – en zelfs eentje die aan bepaalde strikte voorwaarden moet voldoen. 125 bomen die in een stadspark staan, zouden dan wel zomaar mogen gekapt worden zónder verplichte compensatie? Dat lijkt op zijn minst een wel hele rare kronkel in de bestaande wetgeving op de verschillende bestuursniveaus.
De stad koos zelf echter voor een kwalitatieve én een kwantitatieve compensatie, vertelt Venken. 250 stuks “bosgroen” komen er daarom, “boompjes van onze grootte, van zo’n twee meter” aangevuld met 35 hoogstammige bomen “zo groot als dit gebouw” (de Kezerreme, het oude rijkswachtgebouw, nvdr). In een tweede fase – zonder dat daarop al een datum of jaar werd gekleefd, tussen haakjes – volgen dan nog eens 150 streekeigen bomen en 50 bomen langs het fietspad. Dat maakt alles samen 485 nieuwe bomen – “bijna vijfhonderd”, aldus Venken – bovenop de 700 die er nog staan, die bewaard blijven en geïntegreerd worden in het nieuwe park. Plus één die er gisteravond bij kwam en die de schepen persoonlijk goed zal gaan verzorgen.
Wat de schepen nog had willen zeggen…
Venken had ook nog op zijn papier staan dat de stad geprobeerd heeft om een aantal bomen te verplaatsen. “Daarbij bleek dat er heel wat stenen in de ondergrond van het Kapermolenpark zitten waardoor bomen geen degelijke wortelstructuur konden uitbouwen. Een succesvolle herplanting werd zo onmogelijk”, lezen we. Helaas was de beperkte antwoordtijd in de raadszitting toen al verstreken, anders zou de schepen dat zeker verteld hebben tijdens de zitting.
“De Groendienst heeft in aanloop naar de werken zoals gebruikelijk bekeken hoe de uitvoering kon gebeuren met een minimale impact op de omgeving.” Daarover zei Venken evenmin iets tijdens de raadszitting. En ja, die uitleg klinkt inderdaad flauw en had zonder twijfel aanleiding gegeven tot een diepere discussie. Maar nogmaals, als de aftelklok in de gemeenteraad eenmaal tikt, eindigt elke discussie onherroepelijk onder de hamer van de voorzitter – zeker als het al een stuk in de nacht is.
Conclusies – behalve dat de bomen gekapt zijn
De komende jaren zullen zeker een aantal Hasselaren nog wel regelmatig blijven groemelen over de verdwenen bomen van het Kapermolenpark. Het idee achter het nieuwe park zal echter een verbetering brengen voor de stad. Dat zal op termijn zowat iedereen wel inzien, maar bij sommigen zal dat gewoon wat langer duren. Vergeet echter niet: de twee bedenkers van het nieuwe park, Tom Vandeput en Valerie Del Re, haalden niet zomaar die Vlaamse subsidie naar Hasselt. Daar was een goed idee voor nodig. Zeker als datzelfde idee over de hele Elfde Liniecampus heen zou worden doorgetrokken. Pas dan wordt het verschil in leefkwaliteit tegenover vroeger écht merkbaar.
Burgers anno 2019 zijn daarnaast mondig, creatief en pragmatisch genoeg – participatief, met andere woorden – om ook moeilijke of gevoelige onderwerpen zoals een forse bomenkap en de bijhorende pijn- en geduldfase te kunnen verteren. Wie heeft immers nog nooit zijn eigen tuin tot bijna op de grond teruggesnoeid om een jaar later een beter groeiresultaat vast te stellen? Dat is in essentie wat nu op grotere schaal gebeurd is. Dit verhaal had met een andere manier van communiceren echter een hele stortvloed aan reacties op sociale media – inclusief de “Joost Schauvlieghe”-verwijten – kunnen vermijden. De stad koos helaas voor de klassieke “transparantie” en is daarmee nog wel een tijdje op achtervolgen aangewezen ten opzichte van de perceptie en het collectieve geheugen van de inwoners. Het mooie verhaal van het nieuwe park dreigt daarbij verloren te gaan.
Misschien moet er gewoon een nieuwe ideeën- en wensenronde komen om betrokkenheid bij het nieuwe park te stimuleren en de felste tegenstanders te overtuigen. Heel uiteenlopende zaken in het nieuwe park komen er namelijk via participatie van de Hasselaren. Wij denken bijvoorbeeld dat een periodieke gieter-wandeltocht tijdens de eerste jaren na de heraanleg dan wel een kans zou hebben. (ds)
>Herbekijk hier de interpellatie van Kim De Witte tijdens de gemeenteraad van 26 februari 2019.
Scroll naar beneden in de lijst tot het tijdstip 01:32u en klik dan op het pijltje naast de tijdvermelding om direct dit fragment te bekijken.
