Jan Steelmans en Jaak Boeven lopen een beetje gefrustreerd over de Grote Markt van Hasselt. Ze zijn boos omdat hun eerlijk beroep, dat van gauwdief, de laatste jaren dreigt te verdwijnen. “Vroeger liepen we hier met ongeveer dertig man rond, nu nog met een stuk of zeven”, klagen ze. “De preventiediensten van de stad plegen pure broodroof. Want dat is nog het ergste van alles: de stad steunt dat openlijk! Dus hoe kunnen wij tegenwoordig nog eerlijk onze boterham verdienen? Al die mensen die hun portefeuille wegsteken, dames die hun handtas stevig onder de arm klemmen of gsm’s die niet meer achteloos neergelegd worden? Pure schande is het! Kijk eens hoe egoïstisch de mensen geworden zijn. Ja, u ook, juffrouw! Als u die tas zo gesloten houdt, hoe kan ik dan mijn werk als gauwdief nog doen!” roepen ze een voorbijlopend jong koppeltje achterna.
De heren hebben dus maar zelf het initiatief genomen om de finesses van hun mooie beroep tijdens een gratis opleiding te delen met geïnteresseerden. “Je bent altijd onder de mensen, je bepaalt zelf je werkuren en je werkt waar je maar wil. Er zijn zoveel schoon kanten aan ons ambacht!” Met onder andere die argumenten proberen ze potentiële cursisten te lokken. Slechts weinig passanten laten zich voorlopig echter verleiden, maar het zal echt niet liggen aan het enthousiasme van de heren. De gratis tips over het potentieel van paskamers, open handtassen in winkelkarren en zelfs briefjes met neergeschreven codes van bankkaarten aan de automaat geven ze gratis weg. De heren hebben er geen probleem mee om hun werkterrein te delen. “Zolang er nog domme mensen rondlopen, blijft er eten voor ons! Want daar moeten wij het van hebben. Mensen die te slim zijn, daar hebben we niks aan.”
“Dju! Gemiste kans!” klinkt het plots tijdens ons gesprek. Blijkbaar had ik de beide heren zodanig afgeleid dat ze niet goed opletten en veel te laat gezien hadden dat er toch een mevrouw met open handtas voorbij slenterde. “Die gsm lag zo mooi bovenop… Dju toch!”, vloeken ze. Nochtans viel het op dat ze elke voorbijganger bekeken, op zoek naar mogelijkheden. Zou ik dan toch een goede kandidaat zijn, als ik er zelfs in slaag om twee zulke routiniers af te leiden? Hoe gemakkelijk zou het dan wel kunnen zijn met achteloze mensen?
Allicht zal de humor van het bovenstaande u niet ontgaan. Jan en Jaak zijn immers twee acteurs die op vraag van Stad Hasselt en politie LRH mensen willen sensibiliseren om hun lakse houding in drukke winkelstraten of plaatsen met veel volk te veranderen. Want dat blijft nodig.
De cijfers van het aantal gauwdiefstallen in Hasselt zijn sinds het “rampjaar” (volgens de korpschef) 2012 flink verbeterd. Dat jaar noteerde de politie van Hasselt 1.028 gevallen van gauwdiefstal. In 2014 en 2015 viel dit terug naar 375 en 325, maar in 2016 werden opnieuw 417 zaken vastgesteld en werden 25 gauwdieven gearresteerd. Volgens de politie- en preventiediensten blijft het noodzakelijk om mensen continu te sensibiliseren. De huidige, ludieke actie moet mensen een “inkijk geven in de leefwereld van de gauwdief”, en doen inzien hoe simpel (soms) gauwdiefstal voorkomen kan worden.
“Door deze twee heren een podium aan te bieden, hopen we dat we bezoekers kunnen laten nadenken over mogelijke gevaarlijke situaties”, vertelt burgemeester Nadja Vananroye. “Een gauwdief heeft immers niet zo heel veel nodig om toe te slaan: een handtas die open staat, een portefeuille in de achterzak, de smartphone die ligt te pronken op de terrastafel… Allemaal uitgelezen kansen.” De straatacteurs zullen behalve vandaag tijdens enkele drukke koopmomenten terug te vinden zijn op de Grote Markt. Woensdag 28 juni is het braderie in de binnenstad, van donderdag 29 juni tot en met zondag 2 juli vind je het foodtruckfestival SMA(A)K op en rond de kathedraal aan de Vismarkt, en zondag 2 juli is een koopzondag en de tweede dag van de solden. Allemaal samen zijn dat traditionele piekmomenten voor de Hasseltse handel en horeca.
Deze laatsten zullen dan ongetwijfeld extra ogen leveren voor de politiediensten, zoals ze in feite het hele jaar door doen. Want intussen hebben zich al een 400-tal handelszaken aangemeld voor het Buurtinformatienetwerk voor zelfstandigen (BIN-Z) dat op initiatief van UNIZO werd opgericht. “Dat systeem werkt echt goed”, licht korpschef Philip Pirard van politie LRH toe. “Regelmatig krijgen onze diensten signalementen door van bepaalde verdachte personen of groepen, of worden de ‘rare’ omstandigheden toegelicht als men merkt dat er toch iets verdwenen is. Wij op onze buurt houden de handelaars op de hoogte van onze acties. Op die manier kunnen we samen efficiënt en snel ingrijpen.” Binnenkort krijgen de handelaars het bezoek van een gemeenschapswacht om de registratiegegevens voor het BIN-Z te controleren. Op die manier wil men nog meer handelaars en hun personeel op het netwerk laten aansluiten.
Politie LRH zet sinds enkele jaren het team ‘Oliver’ in. Na het eerder genoemde ‘bodemjaar’ 2011-2012 besliste de politie om gerichter op te treden tegen gauwdiefstal. Het team bestaat uit agenten in burger die opgeleid zijn om verdachte gedragingen te herkennen. De teams wisselen heel regelmatig informatie en daderprofielen uit met andere, gelijkaardige teams in Antwerpen, Gent, Brussel en zelfs Amsterdam. “Dat levert ons veel nuttige informatie op vermits het vaak om rondtrekkende bendes gaat”, voegt de korpschef er nog aan toe. Een afgelijnd daderprofiel bestaat volgens hem echter niet. De Miami Vice-look van Jan en Jaak moet dus niet als representatief gezien worden.
Sinds 1 juni zijn er ook 12 nieuwe gemeenschapswachten in dienst getreden bij Stad Hasselt. Zij moeten de reeds aanwezige, 23-koppige ploeg komen versterken. “De gemeenschapswachten zullen tijdens de drukke dagen zeker intensief ingezet worden in het centrum”, licht burgemeester Vananroye toe. “Zij houden een extra oogje in het zeil en zullen passanten die vatbaar lijken voor gauwdiefstal aanspreken dat ze een gemakkelijke prooi zijn voor gauwdieven. De meeste mensen reageren bijzonder positief op dit soort waarschuwingen en nemen de tips ter harte.” Verder komen er affiches bij de handelaars.
“We roepen iedereen op om verdachte personen of gedragingen onmiddellijk te melden bij de politie op het nummer 101 of bij een gemeenschapswacht”, besluit burgemeester Vananroye. “Want als gauwdieven merken dat ze in de gaten worden gehouden, verdwjnen ze meestal. Door deze waaier aan maatregelen hopen we op een gezellige en veilige zomer voor onze inwoners en onze bezoekers.”
Na mijn gesprek met Jan en Jaak ben ik achterwaarts van hen weg gewandeld. Mijn portefeuille stak weliswaar nog in mijn achterzak, maar met twee authentieke ambachtslui in de buurt kan je nooit helemaal zeker zijn. Ik voelde hen continu loeren, trouwens… (ds)
