Het Landgoed Duras in de landelijke omgeving van Sint-Truiden ontving de Baillet Latour Prijs voor het Leefmilieu, de grootste erkenning op het gebied van privaat duurzaam milieubeheer. De eigenaren van het kasteel, het jonge echtpaar Ghislain en Gabrielle de Liedekerke, steken daarmee 25.000 euro extra in hun budget voor verdere werken in het waardevolle natuurgebied.
In 2015 nam het echtpaar al eens deel aan deze wedstrijd. De jury was echter van mening dat het potentieel van het landgoed nu pas ten volle ontwikkeld was en prees de inzet om “ecologische en economische activiteiten goed te laten samenspelen en nieuw leven te geven aan een oud domein. De 10 hectare vijvers, dijken en hooiland die zij hier samen met het Regionaal Landschap Haspengouw & Voeren hebben opgeknapt, maken ruimte voor bijzondere water- en moerasplanten, maar ook voor de lokale vleermuizen”, vond juryvoorzitter Jurgen Tack, algemeen directeur van Landelijk Vlaanderen en voorzitter van de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen.
Het kasteelpark is een uitgebreid natuurdomein van Europees belang en een schakel in de speciale beschermingszone ‘Bossen en Kalkgraslanden van Haspengouw’. De eigenaars zorgen al generatie na generatie voor het onderhoud. Tegenwoordig gebeurt dat in nauwe samenwerking met het Regionale Landschap, Agentschap Natuur en Bos, en het Aanspreekpunt Privaat Beheer. Dankzij dit partnerschap kwamen er opnieuw bijzondere bomen in het kasteelpark en een nieuwe haag rondom het domein. De hoogstamboomgaard en de ommuurde tuin kregen eveneens een opknapbeurt en enkele historische toegangspoorten werden hersteld.
Eind 2014 kwamen dan de kasteelvijvers en dijken aan de beurt. Deze plassen zijn namelijk van Europees belang en herbergen talloze soorten fauna en flora. Na vele jaren zonder onderhoud waren de vijvers dichtgegroeid met boswilgen waardoor het open water stilaan verdween. Het waterpeil van de vijvers kon ook niet meer gestuurd worden door een defect in het op- en aflaatsysteem en lekkende dijken en het bestaande hooiland raakte stilaan verbost.
Het herstelwerk richtte zich eerst op dijkherstel: alle boom- en struikopslag werd verwijderd en de dijken werden volledig omgespit en het dijkprofiel hersteld. Begin 2015 begon de restauratie van de vijvers zelf. Alle wilgen en struiken werden met de wortel verwijderd, het vijverprofiel werd hersteld en de op- en aflaten werden vernieuwd zodat het peil weer gestuurd kon worden. Daarnaast werd ook het hooiland tussen de vijvers hersteld om een open verbinding te verzorgen.
“We hopen dat dit domein Duras, hun inspanningen en de fijne samenwerking met het Regionaal Landschap als voorbeeld en inspiratie mag dienen voor anderen landgoederen in Haspengouw”, reageert An Digneffe, algemeen coördinator van Regionaal Landschap Haspengouw & Voeren tevreden. “Want nergens in Vlaanderen vind je zoveel kastelen met bijhorende landgoederen en biodiversiteit als in Haspengouw. In Zuid Limburg is meer dan 75% van deze topnatuur in privé eigendom, dus niet in handen van de overheid of natuurverenigingen. Willen we dat de leefgebieden van deze plant- en diersoorten erop vooruit gaan, dan zullen we dit in Zuid-Limburg onder andere samen met de landbouw en de private landeigenaren moeten doen. En vandaag hebben we laten zien dat dit uitstekend kan.”
Regionaal Landschap werkt projecten uit met steden en gemeenten, landbouw- en natuurorganisaties, wildbeheerseenheden en bosgroepen, toeristische verenigingen en particuliere landeigenaren. De afgelopen vier jaar werden in het kader van Natura 2000 zeven inrichtingsprojecten begeleid en uitgevoerd voor een totaalbedrag van meer dan 450.000 euro. Het nu bekroonde landgoed was één van die eerste projecten. Altijd is de aanpak op maat van de locatie, het perceel of de streek.
“Dankzij deze prijs zijn we als Regionaal Landschap extra gemotiveerd om de komende jaren onze expertise verder in te zetten om van Haspengouw een nog mooiere streek te maken”, onderstreept An tenslotte de ambitie van haar regionale team.
Het echtpaar zal het prijzengeld gebruiken om het landschap en de omgeving verder te verbeteren met nieuwe aanplantingen van hagen, herstellingen van poorten en het onderhoud van reeds voltooide projecten.
Het kasteeldomein Duras is niet vrij toegankelijk. Maar in de Natura 2000 brochure meldt Regionaal Landschap dat je in het nabijgelegen domein Het Vinne (Ossenwegstraat 70, Zoutleeuw) “langs en door vijvers met dezelfde natuurwaarde” kan wandelen. En mocht je daar ook niet meteen geraken, zijn er nog altijd de foto’s. (ds)
