De Amerikaanse hardcore scene had er helemaal anders uitgezien als vocalist/gitarist Gary Meskil en drummer Dan Richardson, beiden ex-leden van de New Yorkse cross over trashmetalband Crumbsuckers, in 1991 er voorgoed het muzikale bijltje bij hadden neergelegd.
Na twee succesvolle albums kwam Crumbsuckers – een referentie in de New Yorkse metal en hardcore scene van de jaren 1980 – aan het eind van haar bobijntje. De obligate muzikale twistpunten en een zoveelste uitputtende tournee langsheen het Amerikaanse clubcircuit waren er te veel aan en de groep splitte.
Meskil en Richardson, die de crossover tussen extreme hardcore en groovy metal verder wilden exploreren, startten datzelfde jaar met een nieuwe band. Het intussen legendarische Pro-Pain was geboren. 25 jaar na de release van hun debuutalbum ‘Foul Taste of Freedom’ (dat dit jaar opnieuw werd gereleased in Europa) zijn deze pioniers van de NY hardcore scene opnieuw op tournee in onze contreien.
De nineties
‘Foul Taste of Freedom’ past volledig in het tijdsbeeld van de vroege jaren 1990. Een ‘anything goes’ mentaliteit en televisiezenders als MTV (die plots ook alternatieve en headbanger muziekclips begonnen te spelen) zorgden mee voor de ‘urban hardcore meets rap metal’ beweging. Bands als Biohazard en Anthrax hadden zelfs commercieel succes met hun cross overs naar hiphopartiesten als Ice T, Cypress Hill of Public Enemy. Pro-Pain kreeg die erkenning niet maar zette noest door.
Pro-Pain heeft en had dan ook een fanatieke en trouwe fanbase. Ook op Rock Herk wordt er vrijdagavond op de eerste rijen stevig gecrowdsurfd en geheadbangd. Door vooral jonge en mannelijke fans, het moet gezegd. Achteraan de tent staan ook de meer bezadigde generatiegenoten mee te genieten van hun melodische hardcore.
Ook het geluid zit heel erg goed, al is hun vaste geluidsman (de Vlaming Luc Van den Bossche) er vanavond niet bij. Met degelijke songs die meestal ook ergens over gaan en Meskils krachtige stem, die een uur lang van begin tot einde door de micro brult, is dit een positief geladen politiek statement. Tegen de stroom in van alle negativiteit in deze wereld die via de klassieke en sociale media almaar verder verspreid worden in livestreams en eeuwige updates.
Live woede
De woede en agressie bij Pro-Pain is dan ook te vergelijken met de straatmentaliteit waar ook de vroege hiphop op teerde. Maar toch missen we na meer dan een uur optreden iets van variatie of subtiliteit in de kwaadheid. Er is bovendien ook bijna geen evolutie met de sound van een kwarteeuw geleden waar te nemen. De solo’s zijn wel beter uitgesponnen door de input van lead gitarist Adam Philips en de huidige drummer Jonas Sanders speelt zichzelf en het publiek in een bedwelmende en zweterige roes. Respect ook voor frontman Gary Meskil, die Pro-Pain ‘is’ gewoon. Na de vele personeelswissels blijft hij de enige constante die nieuwe songs blijft maken en het (gitaar)geluid van Pro-Pain en de groepssound verder wil verfijnen. Het saldo staat op vijftien studioalbums in totaal tot nu toe.
Maar de groove en de spontaneïteit van de begindagen heeft plaats gemaakt voor iets dat we onverzettelijkheid in het verzet zouden willen noemen. Ondanks het koppig vasthouden aan de verontwaardiging – de gebalde vuisten en duivelstekens bij bisnummers ‘Johnny Black’, State Of Mind’ en ‘Make War Not Love’ bewijzen dat hun grootste fans vooraan nog helemaal mee zijn – en ondanks het vakkundig in de praktijk brengen van het hardcore adagium ‘rammen niet zeveren’. Toch heeft Pro-Pain na 25 jaar sterk geëngageerd bezig te zijn, ook iets tweedimensionaals en minder authentiek gekregen. Ja, sorry, met alle respect. Maar de karikatuur zit soms niet veraf bij nummers als ‘Gone Fishin’ of ‘Draw Blood’. Misschien is dat perceptie, wellicht ook moeite om geconcentreerd te blijven tot het einde van het concert door al te veel afleiding.
Authentieke pioniers
Samengevat: dit is live hardcore zoals het ooit allemaal bedoeld was. Maar de kracht om een brug te slaan naar andere genres zit er jammer genoeg niet meer in anno 2016. Nog even deze belangrijke opmerking voor de voetnoten van de muziekgeschiedenis. Zonder Pro-Pain waren er in de jaren ’90 geen hardcore en noisebands geweest als Prong en Helmet die ook populair waren bij een indie en grungepubliek dat tegelijk bands als Mudhoney en Nirvana wist te pruimen. En ook het feit dat metal en hardcore fans sindsdien broederlijk de weide delen op succesvolle nichefestivals als Graspop of een van de vele Metal Fests is voor een groot deel te danken aan dit soort pionierende bands.
In 2014 meldde een reporter van Het Nieuwsblad nog een man in een rolstoel die aan het crowdsurfen was op Graspop tijdens Pro-Pain. Dit keer was het net ietsje minder qua publieke respons. En in een interview aan de lokale krant verraadden de organisatoren van Rock Herk in 1995 nog dat de annulatie van Pro-Pain vijf weken voor aanvang van de editie van het jaar daavoor, bijna het einde had betekend van hun festival.
Zo essentieel en broodnodig voor de ticketverkoop zijn de heren Pro-Pain allang niet meer. Rock Herk is een sfinks gebleken, en die verrijzen wel uit hun eigen as. Maar als sterkhouders en oerhelden van de levendige metal en hardcore scene heeft deze adrenalinestoot van Pro-Pain zeker nog zijn plaats op de affiche van Rock Herk. Al was het maar als een muzikale vorm van collectief erfgoed. (wj)
Foto’s: MarkeTentster
