Eco-legoblokken als onopvallende beveiliging

Einde maart start een eerste vergroeningsfase van het Dusartplein in Hasselt, meldt schepen van Groenonderhoud Laurence Libert. Er komen nieuwe bomen en met groen beplante schanskorven aan de binnenzijde van de Boulevard. Dit testproject moet leiden tot een nieuwe werkwijze waarbij veiligheid in een geïntegreerde groene en zelfs onzichtbare oplossing in de publieke ruimte zal opgaan.

In de toekomst moet het Dusartplein in Hasselt helemaal anders worden, daarover is het bestuursakkoord vrij duidelijk. Drie keer komt het plein in het akkoord voor: twee keer vanuit het standpunt van mobiliteit en ruimtelijke ordening en één keer als een aantrekkelijk evenementenplein in het algemeen.

De naam van schepen Laurence Libert (Open VLD) staat echter bij geen enkel van die drie punten. Libert wil echter geen jaren wachten, want ze is die saaie, grijze betonvlakte al lang beu. Daarom wil ze nu de Boulevard letterlijk sluiten als een complete groene ring. Vergroening van het stadscentrum is tenslotte één van haar speerpunten.

Daarnaast blijft er volgens schepen Libert echter ook nog dat andere, even belangrijke aspect verbonden aan alle activiteiten op het plein: veiligheid. “Kijk maar wat er onlangs tijdens het carnaval in Aalst gebeurde.” En dus zocht ze voor dit testproject een manier om beide aspecten in één beweging te combineren.

48 ‘eco-legoblokken’ gaat Libert nu laten plaatsen, schanskorven met een betonnen binnenkern en een groene buitenschil – vandaar de naam die we bedachten. Dat aantal halen we uit de technische plannen. De smalle strook aan de binnenzijde van het Dusartplein, vanaf het oversteekplein aan de bibliotheek tot net voorbij het toegangspaviljoen van de ondergrondse parking aan de Maastrichterpoort, ziet de schepen als een ideale testlocatie.

Aan de buitenzijde van de schanskorven wordt na de plaatsing sedum geplant, een redelijk sterke vetplant die weinig onderhoud vereist en vaak als dakbegroeiing opduikt. Na verloop van tijd moet die groene uitstraling verhullen dat het in feite gaat om een betonharde buffer die in de eerste plaats ‘veiligheid’ uitschreeuwt.

Tussen de korven gaat de stad een twintigtal nieuwe esdoorns planten. Die moeten de eerder verdwenen exemplaren vervangen. En net zoals dat eerder op andere plekken langs de Groene Boulevard al gebeurde, verdwijnen de kasseien en de lompe grijze palen en komt er gras in de plaats.

“Daardoor heeft het bestaande groen betere overlevingskansen”, licht schepen Libert toe. “De wortels van de bomen krijgen dankzij de grasstroken er omheen meer ruimte, wat een positief effect heeft op hun gezondheid en stabiliteit. De scheuten van de bomen in de eerder heraangelegde zones bewijzen dat: die zijn drie keer zo lang dan voor de aanpassingswerken.”

Ze wijst verder ook op een verbetering van de luchtkwaliteit in de stad, “want er passeren nog altijd veel auto’s op het plein”. Haar proefproject wil dus tegelijk ook de gevolgen daarvan aanpakken zonder echter aan de oorzaak te raken. Dat aspect ligt immers bij haar collega van Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit en zit in twee langetermijn-punten (of ‘projecten’, zoals de schepen het zelf noemt) van het bestuursakkoord.

Het simulatiebeeld dat de stad ter beschikking stelt, klopt echter niet helemaal. De schanskorven vormen namelijk geen aaneengesloten rij. Ertussen blijft telkens 80 centimeter tot een meter ruimte open voor voetgangers. Dat halen we opnieuw uit het technisch ontwerp. De bestaande toegangen voor marktkramers blijven bovendien behouden waar ze zijn. Zij zullen dus geen last ondervinden na de aanpassingen.

Verderop langs de Groene Boulevard, onder andere ter hoogte van het stadhuis, zal de Groendienst eveneens zieke bomen vervangen zodat er in totaal een dertigtal nieuwe bomen bijkomen langs de kleine ring. Het gaat overal om bomen met een stamomtrek van 35 à 40 centimeter en een lengte van ongeveer drie meter om het typerende straatbeeld niet te verstoren. Bijkomend wordt ook de drainage verbeterd om overvloedig regenwater en strooizout af te voeren.

“Het gaat hier ten eerste over het vervangen van kapotte bomen”, vat burgemeester Steven Vandeput samen. “Ten tweede is dit een eerste stap op welke manier we de veiligheidseisen willen laten opgaan in de stad en de natuur. En ten derde willen we naar groen gaan als vormgevend element in plaats van naar grijze legoblokken en beton.”

Een eerste stap? “De buitenkant van het Dusartplein zal ook volgen”, licht de burgemeester toe. “Dit is nu een test om te zien of die schanskorven een antwoord bieden op wat we nodig hebben.” En blijkbaar wil hij de aanpassing ook niet beperken tot het Dusartplein alleen. “We zullen over onze hele stad een studie laten maken. Vandaag is het zo dat, als er een groot evenement is, je overal vrachtwagens ziet rondrijden die grote betonnen blokken neerzetten of speciale toegangspoorten en dergelijke.”

“Als je daar rekening mee houdt op het ogenblik dat je de publieke ruimte heraanlegt, en dat integreert in het ontwerp – en dat is wat hier gebeurt -, dan worden dit vormelementen waardoor het aanzicht gebroken wordt”, meent burgemeester Vandeput. “Ik heb in andere gemeenten al gezien hoe ze mooie vormelementen gebruiken die er niet uitzien alsof we belegerd worden.” Gelijkaardige blokken in het centrum van Antwerpen komen tijdens het persmoment als voorbeeld ter sprake.

Een evaluatie van dit testproject volgt later. Ideologische discussies over veiligheid achter door camera’s bewaakte kasteelmuren zullen vermoedelijk niet lang op zich laten wachten. (ds)

UPDATE NA PUBLICATIE

Een derde aspect, dat minstens even belangrijk is als veiligheid en vergroening, ontbrak nog in het bovenstaande. We ontvingen namelijk heel snel een opmerking dat de geplande tussenruimte van 80 centimeter tot een meter tussen de schanskorven onvoldoende breed is om rolstoelgebruikers vlot te laten passeren. Toegankelijkheid komt tenslotte ook in veertien punten van het bestuursakkoord voor. Daarom leek het opportuun om ook deze vraag even voor te leggen aan schepen Libert.

“We proberen via de schanskorven de mensen te geleiden naar de bestaande zebrapaden aan het plein: het grote oversteekplein, aan de Congostraat en aan de Maastrichterpoort. Op die manier blijft de toegankelijkheid van het plein zeker gegarandeerd. Het is niet de bedoeling dat iedereen zomaar tussen die korven door gaat glippen en in het wilde weg de straat gaat oversteken. Dat zou leiden tot onveilige situaties in het verkeer. Daarom plaatsen we die korven relatief dicht bij elkaar”, reageert ze.

Bij een positieve evaluatie van het project en eventuele uitbreiding op andere plaatsen in de stad zal ze zeker rekening houden met de toegankelijkheid, benadrukt ze nog.

En of die korven wel een crashtest kunnen doorstaan, was ook nog een opmerking? “Goh, daar heb ik niet meteen een antwoord op. Ik weet niet wat het zal geven als daar een tientonner met hoge snelheid tegenaan rijdt. Alleszins zullen die korven steviger zijn dan de paaltjes die er nu staan.” Concrete informatie zoekt ze voor ons op. (ds)