Sensibilisering om de middelvinger uit de fietsstraat te halen

Sensibilisering, handhaving en evaluatie van de infrastructuur zijn de drie kernbegrippen waarmee stad Hasselt het gebruik van de fietsstraten wil verbeteren. Na een soort van spontane try-outperiode van anderhalf jaar lijkt de stad daarmee tegemoet te komen aan de opmerkingen en verzuchtingen van de fietsende inwoners.

‘Ah, eindelijk, hier kan ik in één bijna recht stuk doorrijden. Hopelijk is het ginds aan de lichten aan de ring ook niet te druk, dan verlies ik weinig tijd. Er liggen hier gelukkig maar een paar heel flauwe bochten. Op dit moment van de dag komt hier ook weinig verkeer. Wel opletten met die rij geparkeerde auto’s aan de rechterkant, want hier en daar is de weg daardoor toch wel smal. De kruispunten liggen allemaal links van mij, dat is goed. Daar heb ik dus overal voorrang. Ik moet wel toegeven: eigenlijk vind ik het wel handig dat al die kruispunten zo in het rood geschilderd zijn. Zo zie ik ze tenminste goed op voorhand. Oh, goed dat ik die twee snelheidremmers op tijd gezien had! Die zijn precies wel aangelegd door een fan van autoraces, want ik moet mijn snelheid niet fel verminderen. Gelijk een zachte chicane op een circuit, weet je wel? Maar die pijlen op de weg? Zouden de mensen hier dikwijls vergeten in welke richting ze moeten rijden? Wat zouden die pijlen eigenlijk betekenen? En waarom staat daar een fiets bij? Nu ik daaraan denk, kunnen die fietsers hier in godsnaam niet zo in het midden van de baan rijden? Wie haalt dàt nu in zijn hoofd? En hoe ambetant is dat voor mij. Zijn die hun leven beu, of menen ze zich de koning van de weg…?’

Een herkenbaar scenario? De straat die we hierboven beschrijven, is de Spoorwegstraat in Hasselt, aan de achterkant van het station. Sinds september vorig jaar is dit een officiële fietsstraat, één van de zestien die Hasselt intussen rijk is. Deze fietsstraat ligt net zoals de Kunstlaan en de Boomkensstraat in Runkst, tussen de Groene Boulevard en de grote ring. Ze zijn daar gekomen om verkeersveilige fietscorridors richting het stadscentrum te creëren. De dertien andere liggen binnen de kleine ring. Samen vormen ze een fietsvriendelijk netwerk van snelle verbindingen doorheen het groeiende centrum.

Wie echter een kwartiertje langs één van die straten blijft stilstaan, ziet er heel vlug de koele realiteit van het gedeelde weggebruik. Een klein aantal durvers op twee wielen claimen hun plaats op de rijweg. Heel veel fietsers weten blijkbaar echter nog altijd niet goed dat ze in die fietsstraten de hele rijweg mogen gebruiken als het een éénrichtingstraat is – of anders de hele breedte van hun rijbaan, in de juiste richting natuurlijk. En tenslotte weten automobilisten het ook allemaal niet goed: mag ik hier nu inhalen en doorrijden, of niet? En hoe hard mag ik hier rijden?

Gelukkig zijn er bij die laatste groep voldoende die een fietser nog enigszins respecteren en rustig in zijn spoor – en aan zijn snelheid – volgen. Helaas zijn er ook anderen voor wie het niet snel genoeg kan gaan en die ongeduldig of gefrustreerd het eerste beste gaatje gebruiken om rakelings in te halen omdat al dat porren tegen het achterwiel niet lijkt te helpen. Middelvinger-communicatie langs twee kanten is dan meestal het gevolg.

De komende drie maanden gaat de stad daarom beide gebruikers van de rijweg duidelijk maken hoe ze zich horen te gedragen in een fietsstraat. Sensibilisering is stap één van het nieuwe stappenplan om de regels ruimer bekend te maken. Dat kondigt schepen van Mobiliteit Marc Schepers vandaag aan via een persbericht. “Alles begint bij kennis. In april en mei gaan gemeenschapswachten van de dienst Preventie regelmatig patrouilleren in onze fietsstraten. Ze gaan er speciaal ontworpen folders uitdelen met de belangrijkste verkeersregels die gelden in een fietsstraat.”

Pas bij stap twee volgt handhaving, voegt burgemeester Steven Vandeput eraan toe. “We zullen de politiediensten vragen om vanaf juni de overtreders – zowel automobilisten als fietsers – ook effectief te beboeten. Veiligheid is geen verantwoordelijkheid van de overheid alleen, maar van iedereen. Enkel door de fietsstraten correct te gebruiken zullen ze nog aan populariteit winnen en mensen mee overtuigen om voor de fiets te kiezen als alternatief voor de wagen.”

Het persbericht vermeldt ook dat de snelheidslimiet van dertig kilometer per uur geldt voor alle weggebruikers. Dat betekent met andere woorden dat bijvoorbeeld een speedpedelec die een hogere snelheid kan halen, een fietsstraat niet mag gebruiken als een uitbreiding van een fietsostrade.

Tenslotte zal ook de voetganger niet ontsnappen aan de sensibiliserende aandacht. “Ook hij moet zijn plaats hebben in het openbaar domein. Een opfrissing van de regels is dus aan de orde”, aldus de boodschap van de stad.

Intussen heeft Marc Schepers al een studieproject opgestart over de aanpassing van de weginfrastructuur in de fietsstraten. De manier waarop een fietsstraat wordt ingericht, leidt namelijk tot het latere gedrag van alle weggebruikers. “We gaan onderzoeken of de verkeersborden en de rode slemlaag op het wegdek volstaan om gebruikers ervan bewust te maken dat ze zich in een fietsstraat bevinden. In het buitenland kiezen bepaalde steden voor meer ingrijpende ingrepen aan de infrastructuur, waardoor de automobilist geen andere keuze heeft dan zich aan te passen. Met succes. We gaan onderzoeken of we in Hasselt ook die weg moeten inslaan.”

Op die vraag zullen ongetwijfeld heel wat fietsers én de lokale fietsambassadeurs positief antwoorden. Dan liggen er na dat onderzoek waarschijnlijk nog twee uitdagingen op tafel. Ten eerste aan automobilisten duidelijk maken dat dit geen rondje pesten is, maar een belangrijke stap in de verduurzaming van het groeiende stadscentrum. En ten tweede, een creatieve invulling vinden voor dat onvermijdbare budget-ding. (ds)

Ter herinnering:

In een fietsstraat heeft de fietser altijd voorrang op de wagen en de vrijheid om de hele rijweg (of de volledige breedte van de rijbaan, bij een straat met tweerichtingsverkeer) te gebruiken. De auto is in die zone te gast. Er is een snelheidslimiet van 30 kilometer per uur voor alle verkeer. Een auto mag er een fietser niet inhalen. Het begin en einde van een fietsstraat worden aangeduid met een officieel verkeersbord en rode vlakken op de rijbaan met daarin een herhaling van dat fietssymbool.

De officiële fietsstraten in Hasselt zijn: Dorpsstraat, Minderbroedersstraat, Paardsdemerstraat, Raamstraat, Zuivelmarkt, Badderijstraat, Meldertstraat, Cellebroedersstraat, Havermarkt, Ridder Portmansstraat, Maagdendries, Dokter Willemsstraat, Isabellastraat (alle binnen de Groene Boulevard), Spoorwegstraat, Boomkensstraat en Kunstlaan (tussen de Groene Boulevard en de Singel).