Sinds de laatste week van augustus worden vier plekken in het centrum in de led-schijnwerpers gezet. Dat moet extra gezelligheid – lees: bezoekers – naar de binnenstad lokken. Tegelijk betekent het de officiële start van een lichtplan dat bijna negen jaar onder het stof lag. Onze fotograaf maakte een avondwandeling en legde het resultaat vast.
(Alle foto’s © Kris Van de Sande)
Al sinds 2011 lag er een lichtplan voor de binnenstad in één van de talrijke kantoorkasten van de stad. Dat werd toen opgesteld door Susanna Antico, een gerenommeerde Italiaanse lighting designer die in 2009 een internationale wedstrijd hierover won. Het toenmalige bestuur onder leiding van Hilde Claes had die georganiseerd.
Het plan van Antico deelde het centrum in ‘huiskamers’ in. “De drukke winkelas wordt de ‘gang’, het gedeelte Zuivelmarkt-Grote Markt ‘de keuken’ en het gebied Havermarkt-Kapelstraat de ‘woonkamer’. Opmerkelijk is ook dat voor wit licht gekozen wordt”, schreef Het Belang van Limburg daarover op 9 februari 2011. De Paardsdemerstraat, de Blauwe Boulevard, het Molenpoortplein en zelfs de pleinen in Stevoort en Runkst maakten er verder deel van uit.
De Koningin Astridlaan en de Kuringersteenweg kregen intussen wel al straatverlichting die bij het plan aansloot, en achter de schermen hielden de stadsdiensten er ook rekening mee tijdens werken aan het openbare domein. Telkens kwamen daar namelijk al lichtvoorzieningen voor toekomstig gebruik. Enkele jaren geleden experimenteerde de stad verder al met tijdelijke verlichting in onder andere de Badderijstraat. Ook het oude stadhuis aan het Groenplein werd al langer verlicht. Het bekendste voorbeeld blijft verder de grote Sint-Quintinuskathedraal die elke avond straalt in het donker. Maar nu gebeurt het dus op een grotere schaal.
Van de oorspronkelijke suggestie om wit licht te gebruiken, blijft bij het huidige project echter niet veel over. “De gevels van deze Hasseltse hotspots worden dynamisch verlicht met langzaam wisselende kleuren. Het gaat om een zachte bestraling in een vlekkenpatroon van willekeurige kleuren”, luidt de toelichting van schepen Laurence Libert, bevoegd voor Openbaar Domein. “Op korte termijn kunnen we de kleurenchoreografie helemaal zelf programmeren. Zo kunnen we bij evenementen of met feestdagen aangepaste kleurenpatronen tonen.”, voegt ze daar nog aan toe. Denk daarbij aan de manier waarop opnieuw het Oude Stadhuis de voorbije jaren wel eens van kleur veranderde.
Andere steden zoals Antwerpen of Gent gebruiken die witte accentverlichting wel en geven daar ook een goede verklaring voor. “De verlichting legt het accent op architecturale details van gebouwen die overdag minder zichtbaar zijn en doet ons de stad op een andere wijze beleven”, zo lezen we op de website van stad Gent. “Stadsverlichting schept sfeer, geeft straten en pleinen meer identiteit. Ze prikkelt de nieuwsgierigheid van de voorbijganger. Een subtiel aanwezige basisverlichting, aangevuld met enkele gerichte details, accentueert de historische panorama’s, de skyline en het historische, culturele erfgoed.” Het Gentse lichtplan ontstond tussen haakjes al in 1998.
Onderliggend willen zowel Gent als Hasselt als andere steden met een lichtplan wel hetzelfde bereiken: rationeel energiegebruik van de openbare verlichting via een bewuste keuze voor LED. Gent kiest daarbij onder andere voor het niet verlichten van plekken – maar dan zonder compromis ten opzichte van de (verkeers)veiligheid – of voor het vermijden van lichthinder en -vervuiling.
Tijdens de Klimaatdag in Oostende, begin mei 2019, ondertekenden de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG), netbedrijf Fluvius en technologiefederatie Agoria trouwens een intentieverklaring rond hun gezamenlijke ambities voor openbare verlichting in Vlaanderen. Tegen uiterlijk 2030 willen de drie partners alle 1,2 miljoen verlichtingspunten op openbaar domein voorzien van slimme led-technologie. Die inspanning kan de steden en gemeenten samen jaarlijks 54 miljoen euro op energieverbruik en 44.000 ton CO2 helpen besparen, volgens Fluvius. Op het moment van die ondertekening, vorig jaar, was slechts 8% van de gemeentelijke openbare verlichting led.
Het nieuwe lichtprogramma van Hasselt loopt intussen voor onbepaalde duur en wordt blijvend geëvalueerd. “Opmerkingen of suggesties zijn ook altijd welkom, en we bekijken of we het project kunnen uitbreiden naar andere mooie locaties in de stad”, voegt burgemeester Vandeput nog toe.
Het Jenevermuseum is bijvoorbeeld al zo’n verlichte plek die niet in het huidige plan opgenomen is. En ook het nieuwe HasHotel, vlakbij het Hasseltse stadskantoor, eist ’s avonds alle aandacht op omwille van de sobere, uniforme verlichting die haar hedendaagse architectuur benadrukt.
Elke donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag start de lichtshow in Hasselt vanaf 21 uur en loopt die tot middernacht. De verlichting gaat mee met het lichtnet van het openbaar domein, dat op basis van sensoren aangaat als de schemering start. (ds)
Stad Gent organiseert trouwens begin 2021 voor de vijfde keer haar Lichtfestival, van woensdag 27 tot en met zondag 31 januari 2021. Het nieuwe parcours brengt bezoekers langs bekende hotspots én langs minder bekende plaatsen waar ze overal lichtkunst zullen tegenkomen. De route wordt met 6,5 kilometer even lang als de vorige editie. Momenteel werkt de organisatie volop aan de inhoudelijke lijnen van het programma.
