Parkeerstroomsturing in bijna-4K-kwaliteit

Het eerste LED-bord van het Hasseltse verkeersmanagementsysteem ziet eruit als een gigantische tv. De Diepenbekerweg kreeg afgelopen maandagnamiddag de primeur van alweer een unieke oplossing voor België. “Een historisch moment”, noemde schepen van Mobiliteit Habib El Ouakili de plaatsing na een moeilijk voorbereidingstraject van 2,5 jaar. Burgemeester Vananroye sprak dan weer over “licht aan het einde van de tunnel”.  De overige 34 borden worden de komende weken geïnstalleerd en op 16 april volgt de officiële start.

In totaal komen er 35 dynamische LED-borden langs alle grote invalswegen en langs de grote ring. 14 enorm grote zoals dit eerste en ook nog 21 iets kleinere types ter aanvulling. “Afhankelijk van de locatie worden ze horizontaal of verticaal geplaatst”, licht El Ouakili toe. “De verticale staan binnen de vier parkeerroutes: Blauwe Boulevard, Station, Jessa en Dusart. Ze geven de bezettingsgraad op de parkings langs deze routes weer. De horizontale LED-borden leiden het verkeer richting die routes en geven de beste parkeeropties weer.” Via het systeem moeten bezoekers snel en probleemloos één van de momenteel 6.500 parkeerplaatsen in de stad kunnen vinden. In de toekomst komen er daar nog 2.500 bij.

De LED-borden zijn niet zomaar grote tv-schermen, want er steekt heel wat slimmigheid achter de informatie die de automobilisten te zien krijgen. Om auto’s gewoon naar links of naar rechts te sturen vanaf een invalsweg richting de grote ring heb je immers geen systeem van 3,2 miljoen euro nodig. Het nieuwe systeem vangt constant signalen op, afkomstig van diverse bronnen. De opgevangen externe signalen komen anoniem en in real time van GPS-toestellen, smartphones, bluetooth en andere. Samen geven ze de drukte in bepaalde zones weer. Die legt het systeem naast de informatie afkomstig van de detectielussen of sensoren aan de verschillende parkings.

Op basis van al die informatie berekent het systeem permanent de snelste route in tijd uitgedrukt om die drukte te vermijden of een parkeerplek te vinden. Wie meteen ziet dat er in een zone bijvoorbeeld nog 800 plaatsen vrij zijn en dat het slechts zes minuten kost om daar te geraken, zal geneigd zijn om dat ‘advies’ te volgen. Al kan de route tussen waar de automobilist zich bevindt en de parkeerzone in kwestie wel eens afwijken van het verwachtingspatroon.

Stel bijvoorbeeld dat iemand Hasselt binnenrijdt vanuit het zuiden, via de Sint-Truidersteenweg, met de bedoeling in de omgeving van de Kanaalkom, aan de bovenkant van Hasselt, een parkeerplek te vinden. Als er op dat moment een gigantische autostroom op de Grote Ring is ter hoogte van pakweg de Grenslandhallen – omdat daar een evenement is -, dan zal het slimme systeem de automobilist eerder naar links sturen op de Grote Ring, want dat gaat vlotter. Op een andere dag, zonder die drukte aan de Grenslandhallen, is de aanbevolen route dan misschien eerder langs rechts.

“Mensen zullen dat best zelf ervaren, dat ze voordeel halen uit het opvolgen van de routesuggestie”, meent burgemeester Vananroye. “Dat zal misschien voor sommigen wat tijd vergen, maar ze zullen uiteindelijk zelf wel vaststellen dat dit systeem werkt.”

In de eerste plaats zien automobilisten het totale aantal beschikbare plaatsen in een parkeerzone. Pas bij het binnenrijden van de gekozen zone tonen de borden de beschikbare plaatsen per parking om de definitieve keuze te sturen. Daarnaast kunnen de borden ook à la minute boodschappen weergeven bij plotse gebeurtenissen die het verkeer doen stremmen. Een melding dat de Groene Boulevard op een bepaalde plaats afgesloten is omwille van een manifestatie, een ongeval of brandweerinterventie, bijvoorbeeld. Dat soort dingen.

In al die elementen samen zit dus volgens schepen El Ouakili het slimme van het hele systeem. Hij is bovendien zo eerlijk om te vertellen waar hij de mosterd vandaan haalde. De routekeuze heeft namelijk een Frans tintje, want de stad Lyon gebruikt al meerdere jaren een dynamisch geleidingssysteem voor de dagelijkse stroom van 220.000 auto’s.

De extra tijdsaanduiding kwam erbij dankzij de infoborden die Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) plaatste tijdens het Pukkelpop-festival. De mobiliteitsdienst stelde toen namelijk vast dat automobilisten zich anders gedroegen en vrij probleemloos een alternatieve route kozen op momenten dat de getoonde doorstroomtijd op de Kempische Steenweg te hoog opliep.

Zo ontstond de visie op een efficiënte verkeersafhandeling van de 35.000 auto’s die elke dag Hasselt in- en uitrijden. Alleen, zo’n kant en klaar systeem bestond niet op de Belgische markt, vertelt de schepen. Daarom moest hij zijn oude IT-ervaring aanspreken om geschikte partners te vinden die dit konden ontwikkelen. En een pak extra budget vinden.

“Toen ik het departement Mobiliteit overnam van mijn voorganger, lag er 500.000 euro en een vaag idee over parkeergeleiding op tafel”, vertelt hij. “Daarmee zou je eenvoudige borden kunnen plaatsen om beschikbare plaatsen op een parking weer te geven, zoals in andere steden. Met alle respect voor die steden, maar ik vond het slimmer om ook de verkeersstromen te kunnen beïnvloeden. Daar was wel veel meer geld voor nodig, maar ik wist dat het effect groter ging zijn.” En dus begon de zoektocht naar extra geld binnen zijn eigen departement en – mits het nodige bedelen – bij andere diensten. “Zowel mensen overtuigen als de zoektocht naar middelen kostten de nodige tijd en inspanningen, maar we zijn er toch geraakt.”

De plaatsing zelf liep bovendien ook nog een vertraging van twee maanden op. AWV maakte immers bezwaar tegen het feit dat de LED-borden – weliswaar op 2,9 meter boven de grond – op enkele plaatsen over een fietspad hingen. Daar moest overal een aanpassing gebeuren om de fietsveiligheid niet in gevaar te brengen. Intussen is op de meeste plaatsen alles voorbereid om de komende weken alle borden te kunnen installeren. Daarnaast komen er ook nog 150 statische borden bij om het dynamische systeem te ondersteunen, geeft de schepen ook nog mee. Dat alles is werk voor de komende weken.

Op 16 april mag burgemeester Vananroye dan officieel op de startknop drukken. “Dat wordt een belangrijke dag voor onze stad”, vertelt ze. “Hasselt is niet alleen een aangename stad om in te wonen voor onze inwoners, maar ook een populaire stad. Willen we Hasselt nog aantrekkelijker maken als bestemming en de leefkwaliteit in de wijken verhogen, is het onze taak om het verkeer in goede banen te leiden.”

Opvallend was wel dat de burgemeester tijdens het persmoment een krachtige oproep deed naar alle Limburgse politici en beleidsmakers over partijen heen. Ze wil namelijk dat die mensen vanuit hun positie in Brussel helpen om de nodige positieve aandacht te geven aan het spoorverkeer en ander openbaar vervoer in de hele provincie Limburg, niet alleen naar Hasselt. Als de toestroom naar de hoofdstad meer via alternatieven kan verlopen in plaats van enkel per auto kan in haar ogen extra druk op de Hasseltse wegen voorkomen worden. Wat de efficiëntie van het nieuwe systeem dus verhoogt.

35.000 auto’s, dat is 180 kilometer wagens achter elkaar

Dave Hendriks, haar kabinetsmedewerker, vulde die mening later op de namiddag aan met een even forse uitspraak. “Doordat Vlaanderen dingen niet doet, hebben wij een congestie, want Hasselt is het knooppunt. Denk aan de Noord-Zuid of Spartacus. Maar mensen zien te weinig dat daar de grondslag ligt van het probleem dat wij hier verondersteld worden om op te lossen. Wat ik zeg, is geen paraplu, dat is een vaststelling. 35.000 auto’s, dat is 180 kilometer wagens achter elkaar. Maar als mensen geen alternatief hebben, wel dan hebben ze geen andere keuze dan in die file te gaan staan.”

Ook opvallend: tijdens andere persmomenten over mobiliteit, het afgelopen jaar, suggereerde schepen El Ouakili links of rechts al eens voorzichtig dat “in de toekomst” ook de doortocht van Lijn-bussen aan een halte in de buurt van een bepaalde parking op de borden zou kunnen weergegeven worden, of de aanwezigheid van deelfietsen – allemaal als extra stimulans voor automobilisten om de auto vlugger – lees: verder buiten het centrum – achter te laten en op een zachte manier naar het centrum te komen. Bij de voorstelling van deze eerste dynamische borden zei hij echter niets daarover. Terwijl dit nochtans een zeer slimme uitbreiding zou kunnen zijn. Hopelijk gaat die dynamiek na oktober niet verloren.

Er volgt nog een evaluatieperiode van ongeveer twee maanden om eventuele kinderziekten uit het systeem te halen, vertelt de schepen tenslotte. Tegen einde juni, vlak voor de zomersolden, moet het hele verkeersmanagementsysteem dan vlekkeloos functioneren. (ds)

De dynamische LED-borden vanuit technisch oogpunt

Alle dynamische LED-borden hebben een 16:9-verhouding, een formaat dat het dichtst aansluit bij het menselijk gezichtsveld. De afmetingen zijn 87 inch (108 x 192 cm), 109 inch (135 x 240 cm) en 130 inch (162 x 288 cm). Van die laatste komen er veertien in totaal.

Het zijn allemaal full color LED-schermen met de laatste generatie LEDs die uitstekend scoren op vlak van kleurhomogeniteit, lichtsterkte en levensduur. Ze zijn perfect leesbaar, zelfs in volle zon, tot onder een hoek van 120 graden. Elk scherm heeft bovendien een fotocel die de lichtintensiteit regelt op basis van het omgevingslicht. Zo blijft het leescomfort altijd optimaal.

Er is geen gevaar voor condensvorming of koeling in de borden want ze zijn technisch uitgerust met een op afstand instelbaar ventilatiesysteem. Ook eventuele automatische verwarming is voorzien voor koudere periodes, evenals stoffilters tegen uitlaatgassen. De producent garandeert de werking van de borden gedurende 24 maanden. Daarnaast sloot de stad een full onderhoudscontract af voor een periode van 10 jaar, wat al inbegrepen is in de totaalprijs.

Er is tenslotte een centraal monitoringsysteem om storingen of problemen te detecteren. Alle communicatie met de borden en de sensoren gebeurt via 4G.