Feiten. Anders bekeken.

Metamorphosis insectorum Surinamensium (1705)

Geschreven door  op in Boeken, Non-Fictie.

Uitgeverij Lannoo brengt een facsimile van het historische boek Metamorphosis insectorum Surinamensium van Maria Sibylla Merian uit.

Wie? Wat?

Anna Maria Sibylla Merian, niet meteen een naam die bij velen een belletje doet rinkelen. Al zal u haar gezicht misschien ooit gezien hebben op de briefjes van 500 Deutsche Mark (lang voor de Euro bestond).

500dmark

300 jaar na datum is haar werk nog altijd relevant voor de entomologie, de tak van de wetenschap die zich bezig houdt met onderzoek naar insecten. ‘Tak’ kan je als een dubbele bodem zien, grappig genoeg, want Sybilla Merian is de eerste wetenschapster die voor beschreef dat veel insecten een smaak hebben voor bepaalde planten. Ook bevestigde ze de toen gloednieuwe theorie dat rupsen uit eitjes komen en niet spontaan uit de grond verschenen.

Wetenschap en kunst lijken niet meteen twee verenigbare dingen, maar in de zeventiende eeuw was het doodnormaal. Het moest zelfs, want het was allemaal om ‘de glorie gods’ te tonen aan de wereld. Het was dus die fascinatie voor insecten die ervoor zorgde dat een Duitse dame die in Amsterdam woonde, helemaal naar Suriname reisde, waar ze ziektes zoals malaria of denge doorstond om haar levenswerk Metamorphosis insectorum Surinamensium te kunnen creëeren.

Close-Up van Plaat 60
Close-Up van Plaat 60

Haar natuurgetrouwe tekeningen op ware schaal zorgden ervoor dat de boekenkopende Europeaan een treasure trove aan informatie kreeg. Al was niet iedereen overtuigd van het waarheidsgehalte. Zo is er bijvoorbeeld Plaat 18: een grote spin eet daar een kolibrie op. Dat werd toen gezien als ‘larie en apekool’, want hoe konden kleine spinnetjes een hele vogel opeten? En ook mieren: “Die kunnen toch helemaal geen brug bouwen?” Die kritiek werd later weer ingeslikt toen het bewijs geleverd werd door verder onderzoek van andere wetenschappers. Sybilla Merians ideeën kenden later ook veel bijval. Zo ging zelfs Linnaeus (de Zweedse plantkundige en zoöloog die aan de basis ligt van de botanische en zoölogische nomenclatuur, nvdr) de mosterd bij haar halen in 1750.

Na haar tweejarige expeditie kwam Sybilla Merian terug met een hoop rupsen, poppen en planten om te kweken en te observeren.

Dat het boek populair werd, is dan ook geen verrassing. Vanaf de tweede helft van de zeventiende eeuw waren insecten een populair verzamelobject: goedkoop, makkelijk te krijgen, en makkelijk stockeerbaar. What’s not to like?

Het boek zelf werd in een kleur gedrukt en dan met de hand ingekleurd met aquarel. Er was ook een ‘goedkopere’ versie die niet werd ingekleurd. Daarom beschreef Merian ook uitvoerig de kleuren van elke vlinder in haar tekst. Ook speciaal is haar gebruik van tegendruk: door een leeg blad papier over een net gedrukt blad te leggen en opnieuw door een drukpers te sturen werden tekeningen, in spiegelbeeld weliswaar, zeer fijn gereproduceerd, alsof elke pagina met de hand was getekend. Het exemplaar in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen is zo eentje. Eén van de driehonderd overblijvende kopieën trouwens.

Het originele boek in KBIN
Het originele boek in KBIN

Zo een verhaal sprak Lannoo wel aan. De uitgeverij heeft in de afgelopen jaren al enkele grote publicaties uitgebracht. Zo gingen on 2007 alle 19.000 exemplaren van de Atlas Ferraris de deur uit, net zoals in 2012 de 12.000 edities van Atlas De Wit en in 2014 de 10.000 exemplaren van Nederlandsche vogelen. Samen met de Koninklijke bibliotheek en de Nationale Bibliotheek van Nederland verzamelde de uitgever zo veel mogelijk referenties van de overblijvende boeken en gravures. Sybilla Merians tekeningen waren tijdens haar leven al enorm populair, wat nu te zien is in de vele internationale collecties van bijvoorbeeld in The Queens Gallery in Buckingham Palace, de National History Museum in New York of de Joseph F. Cullman Library van het Smithsonian. Elke tekening werd zo gecolormatched tegen originele gravures. Dit was effectief merkbaar toen we de reproductie langs een origineel legden.

De facsimile naast het origineel in het KBIN
De facsimile naast het origineel in het KBIN

Een team van 50 mensen werkte aan de preproductie van de facsimile, waar echt elk detail klopt, tot de doordrukken toe. Het papier heeft een heerlijke gele kleur, en elke vezel van het boek voelt alsof we door een boek van 311 jaar oud aan het bladeren zijn. Dat Merian ook internationaal veel faam geniet, is ook de reden dat heel het boek tweetalig is opgemaakt, in het Nederlands en Engels.

Wie het boek op zijn koffietafel wil leggen kan maar beter een hele grote koffietafel hebben. Met zijn 35,5 cm breed en 53,5 cm hoog is het een mastodont van een boek, al komt het gelukkig wel met een stevig kartonnen sleeve.

Letterlijk een coffeetable book.
Letterlijk een coffeetable book.

Metamorphosis insectorum Surinamensium heeft een oplage van 10.000 exemplaren waarvan er intussen al 4.000 verkocht zijn. Vanaf 15 november zal het boek ook in de USA en UK verkocht worden. Bestellen kan via de website www.sibyllamerian.com en kost 99 euro tot 31 december 2016. Daarna betaal je 119 euro. De verzending in de Benelux is bovendien gratis tot dezelfde datum. (kvds)

Ook interessant

INTERVIEW – Marc de Bel gaat nog lang niet op pensioen!

17/10/2016

17/10/2016

Tijdens de Nederlandse Kinderboekenweek kunnen we natuurlijk niet nalaten om ook even te spreken met dé populairste Vlaamse jeugdschrijver: Marc...

“Eindelijk! Hij is er!”

12/08/2016

12/08/2016

Boekenliefhebbers in Hasselt zijn blij. Na bijna drie jaar is er weer een zelfstandige boekhandel in hun stad. Naar de...

Ander volk, andere setting, zelfde waarheid

11/08/2016

11/08/2016

De Zwaluwman, Gavriel Savit Ambo/Anthos 2016 – 248 pagina’s Krakau, 1939. Op zes november besloot de Duitse Gestapo tot de...

Deel recordopbrengst van de Warmste Week gaat naar lees- en taalbevordering

29/12/2016

29/12/2016

De Warmste Week 2017 bracht een recordopbrengst van iets meer dan 7,8 miljoen euro op. Ook lezers, bibliotheken en boekenwinkels...

Badboy Brusselmans versus meisjesachtige charme van Katrijn Van Bouwel

02/11/2016

02/11/2016 1

Marvel casting bij WPG? Dinsdagmiddag had op de Boekenbeurs in het WPG-café een dubbelgesprek/interview met Herman Brusselmans en Katrijn Van...

Een verhaal over liefde, leugens, obsessie en verlies

22/07/2016

22/07/2016

Je loog tegen mij, Jessica Ruston Boekerij 2016 – 368 pagina’s Toen ze zes jaar oud was, werd Klara Mortimer...

Avontuurlijke wraakheldin

21/07/2016

21/07/2016

Maestra, L. S. Hilton The House of Books 2016 – 320 pagina’s Judith Rashleigh is eind twintig en werkzaam op...

Porno, eerst het boek, daarna de film: Trainspotting 2

27/07/2016

27/07/2016

Porno, Irvine Welsh De Arbeiderspers 2003 (2017) – 483 pagina’s Porno, de ware opvolger van Trainspotting wordt verfilmd. Hij is...

80 jaar Boekenbeurs: een korte geschiedenis

10/11/2016

10/11/2016

In 1932 vond de allereerste Boekenbeurs plaats in de Antwerpse Stadsfeestzaal, onder impuls van het boekenvak. Dit eenmalige evenement was...

INTERVIEW – Jo Claes houdt het spannend in Leuven

02/11/2016

02/11/2016

Jo Claes ken je waarschijnlijk wel als de auteur van de misdaadromans over de Leuvense politie-inspecteur Thomas Berg. De auteur...

Boekenbeurs-tips voor late beslissers

10/11/2016

10/11/2016

Wie nog niet naar de Boekenbeurs geweest is, heeft nog tot en met vrijdag 11 november de kans. Boek.be, de vereniging...

Twijfelen tussen kindertijd en volwassenheid

21/05/2017

21/05/2017

Arno Geiger, Zelfportret met nijlpaard Uitgeverij De Bezige Bij 2017 – 288 blz De Oostenrijker Arno Geiger heeft met ‘Zelfportret...

Een debuut om te koesteren, meer verklappen we niet

20/05/2017

20/05/2017

Lampje, Annet Schaap Uitgeverij Querido 2017 – 304 blz Of het nu een kinderboek is of niet, soms weet je...

Foto’s en verhalen over legendarische Brusselse Plan K

12/12/2016

12/12/2016

De Brusselse fotograaf Philippe Carly gaat een boek uitbrengen over de legendarische geschiedenis van de Brusselse concertzaal Plan K. Carly...

Leve de Boekenbeurs!

31/10/2016

31/10/2016

Dat de 80e editie van de Boekenbeurs, gisteravond geopend, een onderwerp is dat kritisch benaderd mag worden, is een feit....

Reageer
Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.